Líder (3/3)

(páxina anterior)

Así transcorreu o primeiro día, seguido por máis días co mesmo éxito. Non pasou nada de moita importancia, só ocorrencias triviais: deron de cabeza nunha cuneta, logo nun barranco; rozaron contra matogueiras e silvas, pisaron espiñas, varios romperon brazos ou pernas, algúns sufriron golpes na cabeza. Pero todo este tormento soportouse. Algúns vellos quedaron mortos polo camiño. „Morrerían aínda que quedaran na casa, como para non facelo durante a viaxe!“ dixeron os voceiros, animando aos demais a continuar. Tamén ficaron algúns nenos máis pequenos, de un ou dous anos. Os pais suprimiron estoicamente as súas dores de corazón porque era a vontade de Deus. “E canto máis pequenos son os nenos, menos é o pesar. Canto máis novos menor é a dor. Deus permita que os pais nunca perdan aos seus fillos cando xa alcanzaron a idade de casar. Se os nenos están destinados a iso, é mellor que morran cedo. Daquela a pena non é tan grande! ” os voceiros consoláronos de novo. Algúns enroláronse panos arredor da cabeza e puxeron compresas frías nas contusións. Outros levaban os brazos en estribeiras. Todos tiñan rabuñadas e cortes. As súas roupas colgaban en anacos, pero con todo avanzaron felices. Todo isto sería máis doado de soportar se non pasaran fame tantas veces. Pero tiveron que seguir.

Un día, aconteceu algo máis significativo.

O líder camiñaba diante, rodeado dos homes máis valentes do grupo. Faltaban dous deles e ninguén sabía onde estaban. Era a opinión xeral que traizoaran a súa causa e fuxiron. Nunha ocasión o voceiro dixo algo sobre a súa vergoñenta traizón. Só uns poucos creron que os dous morreran, pero non deron a súa opinión para non espertar aos demais. O resto do grupo estaba na cola detrás deles. De súpeto apareceu unha gorxa rochosa moi grande e profunda: un auténtico abismo. A pendente era tan pronunciada que non se atreveron a dar un paso adiante. Incluso os máis valentes paráronse e miraron ao líder. Fruncindo o cello, absorbido polos pensamentos e coa cabeza baixa, avanzou con valentía, golpeando o bastón diante, primeiro á dereita e logo á esquerda, co seu característico xeito. Moitos dixeron que todo o facía parecer aínda máis digno. Nin mirou a ninguén nin dixo nada. No seu rostro non había ningún cambio de expresión nin rastro de medo cando se achegaba cada vez máis ao precipicio. Mesmo os homes máis atrevidos quedaron pálidos coma a morte, pero ninguén se atrevía a avisar ao valente e sabio líder. Dous pasos máis e estaba ao bordo. Con medo morboso e cos ollos ben abertos, todos tremían. Os homes máis valentes estaban a piques de reter ao líder, aínda que significase unha violación da disciplina, cando pisou unha vez, dúas veces e caeu no barranco. Aí xurdiu desconcerto, lamentos, berros; gañou o medo. Algúns comezaron a fuxir.

– Agardade, irmáns! Cal é a présa? É esta a vosa forma de cumprir a vosa palabra? Debemos seguir a este home sabio porque sabe o que fai. Estaría tolo se non fose así. Adiante, detrás del! Este é o maior e quizais o último perigo, o último obstáculo. Quen sabe? Quizais no outro lado deste barranco atopemos unha terra magnífica e fértil que Deus quixo para nós. Adiante! Sen sacrificio, non chegaremos a ningunha parte. – tales foron as palabras de consello do portavoz e el tamén deu dous pasos adiante, desaparecendo no barranco. Os máis valentes seguiron e despois todos os demais se lanzaron.

Había xemidos, queixas, tombos, e protestas na escarpada ladeira desa vasta gorxa. Un tería xurado que ninguén sairía vivo, e moito menos ileso e dunha soa peza, pero a vida humana é tenaz. O líder tivo unha sorte inusual. Colgouse nos arbustos ao caer para non lastimarse. Conseguiu compoñerse e escalar. Mentres debaixo se queixaban, xemían e choraban, él sentouse inmóbil, pensativo e en silencio. Uns poucos que estaban mazados e enfadados comezaron a maldicilo, pero non fixo caso. Aqueles que, por sorte, puideron agarrar un arbusto ou unha árbore mentres caían comezaron a esforzarse intensamente para saír. Algúns tiñan as cabezas abertas, de xeito que o sangue brotaba polas súas caras. Non había ninguén de unha peza, excepto o líder. De súpeto todos se enfadaron e queixaron de dor, pero nin sequera levantou a cabeza. Calou e asumiu a actitude reflexiva dun verdadeiro sabio!

Pasou algún tempo. O número de viaxeiros era cada vez máis pequeno. Cada día pasaba factura. Algúns abandonaron o grupo e volveron atrás.

Do gran número que comezou, só quedaron uns vinte. Os seus descarnados e esgotados rostros reflectían signos de desesperación, dúbida, cansazo e fame, pero ninguén dixo nin unha palabra. Estaban tan calados coma o seu líder e seguían andando. Incluso o animoso voceiro negou coa cabeza desesperadamente. O camiño era difícil.

O seu número diminuía diariamente ata que só había dez. Con rostros desalentados, só xemían e se queixában en vez de conversar.

Parecíanse máis aos lisiados que aos homes. Algúns estaban en muletas. Algúns sostiñan os brazos en estribeiras suxeitas ao pescozo. Nas súas mans había numerosas vendas e compresas. Mesmo se quixeran facer novos sacrificios, non poderían porque case non había espazo nos seus corpos para novas feridas.

Incluso os máis fortes e valentes xa perderan a fe e a esperanza, pero aínda loitaron máis; así é, dalgún xeito seguiron con moito esforzo, queixándose, atormentados de dor. Que máis poderían facer se non podían volver? Tantos sacrificios para agora abandonar a viaxe?

Caeu a noite. Coxeando con muletas, de súpeto viron que o líder xa non estaba diante deles. Outro paso e todos caeron noutro barranco.

– Ai, miña perna! Ai, miña man! – resoaron os queixidos e xemidos. Unha voz débil mesmo maldixo ao digno líder, pero logo calou.

Cando saíu o sol, sentaron ao líder, era o mesmo que aquel día no que fora elixido. Non houbo o menor cambio na súa aparencia.

O voceiro saíu do barranco, seguido doutros dous. Desfigurados e ensanguentados, deron a volta para ver cantos quedaban, pero eran os únicos. O medo mortal e a desesperanza encheron os seus corazóns. A rexión era descoñecida, montañosa, rochosa, sen camiños por ningures. Dous días antes atoparan unha estrada pero daixarana atrás. O líder dirixiraos por ese camiño.

Pensaron nos moitos amigos e familiares que morreran nesta fantástica viaxe. Unha tristeza máis forte que a dor dos seus membros lisiados superounos. Foran testemuñas da súa propia destrución cos seus propios ollos.

O voceiro dirixiuse ao líder e comezou a falar cunha voz cansa e trémula, chea de dor, desesperación e amargura.

– A onde imos agora?

O líder calou.

– A onde nos levas e a onde nos trouxestes? Colocámonos nós mesmos e ás nosas familias nas túas mans e seguímoste, deixando atrás as nosas casas e as tumbas dos nosos devanceiros coa esperanza de que nos poidésemos salvar da ruína desa terra estéril. Pero arruináchenos dun xeito peor. Había duascentas familias detrás de ti e agora mira cantas hai!

– Queres dicir que nadie está aquí? – murmurou o líder sen levantar a cabeza.

– Como podes facer esa pregunta? Mira para arriba! Conta cantos quedamos nesta desafortunada viaxe! Mira a forma na que estamos! Mellor sería morrer que estar paralizado así.

– Non podo mirarte!

– Por que non?

– Estou cego.

Un silencio mortal.

– Perdeu a vista durante a viaxe?

– Eu nacín cego!

Os tres levaron as mans á cabeza desesperados.

O vento do outono soprou sinistramente polas montañas e derrubou as follas murchas. Unha néboa planeaba sobre os outeiros e a través do aire frío e brumoso batía as ás dos corvos. Resoou un son de mal presaxio. O sol estaba escondido detrás das nubes, que o rodeaban e se ían facendo máis.

Os tres miráronse mutuamente horrorizados.

– E agora a onde vamos? – murmurou un gravemente.

– Non o sabemos!

En Belgrado, 1901.
Para o proxecto “Radoje Domanović” traducido por Noelia Pedrares.