Türkçe

Radoje Domanović (16 Şubat 1873 – 17 Ağustos 1908) Sırp yazar, gazeteci ve öğretmendi, en çok hicivli kısa öyküleriyle ünlüdür.

Radoje Domanović orta Sırbistan’ın Ovsište köyünde, yerel bir öğretmen ve girişimci Miloš Domanović’in oğlu ve Birinci ve İkinci Sırp Ayaklanması’nın askeri komutanlarından Pavle Cukić’in soyundan gelen Persida Cukić’in oğlu olarak doğdu. Çocukluğunu ilkokula gittiği Kragujevac yakınlarındaki Gornje Jarušice köyünde geçirdi. Ortaokulu Kragujevac’ta, Felsefe Fakültesi’nde ise Belgrad Üniversitesi’nde Sırp dili ve tarihi okudu.

1895’te Domanović, Osmanlı İmparatorluğu’ndan daha yeni kurtarılmış olan Sırbistan’ın güneyinde Pirot’ta öğretmenlik görevi olan ilk görevini aldı. Pirot’ta siyasi görüşlerini şekillendirmeye yardımcı olan öğretmen ve aktivist Jaša Prodanović (1867–1948) ile tanıştı. Orada, kısa ve çalkantılı hayatı boyunca ona destek olacak ve birlikte üç çocuğu olan, Sremski Karlovci’den fakir bir okul öğretmeni olan müstakbel eşi Natalija Raketić (1875–1939) ile tanıştı.

Muhalefetteki Halkın Radikal Partisi’ne katıldığından beri Obrenović hanedanı rejimi ile çatışmaya girdi ve 1895’in sonunda Vranje’ye, ardından 1896’da tekrar Leskovac’a transfer edildi. Domanović’in yazarlık kariyeri de öğretmenlik günlerinde başladı ve 1895’te ilk gerçekçi kısa öyküsünü yayınladı. 1898’de hükümete karşı ilk kez ortaya çıktıktan sonra hem kendisi hem de karısı memuriyetten çıkarıldı ve Domanović ailesiyle birlikte Belgrad’a taşındı.

Belgrad’da haftalık “Zvezda” (Yıldız) dergisinde ve muhalefet siyasi gazetesi “Odjek” (Eko)’da yazar arkadaşlarıyla çalışmaya başladı. Bu sırada “İblis” ve “Tutkuların ortadan kaldırılması” gibi ilk hiciv hikayelerini yazmaya ve yayınlamaya başladı. Radoje’nin şöhrete yükselişi, en ünlü öyküleri olan “Başbuğ” (1901) ve “Stradija” (1902)’nin yayınlanmasıyla geldi; burada rejime açıkça saldırdı ve rejimin ikiyüzlülüğünü ve yanılgılarını açığa çıkardı.

1903’te Aleksandar Obrenović’in saltanatını sonlandıran darbeden sonra, popülaritesinin zirvesinde, Domanović Eğitim Bakanlığı’nda bir yazarlık görevi aldı ve yeni hükümet, alacağı bir yıllık uzmanlık için Almanya’ya, Münih şehrine gitmesine izin verdi. Radoje Sırbistan’a döndüğünde, toplumda herhangi bir gerçek değişiklik olmamasından dolayı hayal kırıklığına uğradı. Yeni demokrasinin zayıf yönlerini eleştirmeye devam ettiği kendi siyasi haftalık dergisi “Stradija” yı başlattı, ancak yazıları artık eskiden sahip olduğu güce ve ilham kaynağına sahip değildi.

Radoje Domanović, kronik zatürre ve tüberküloz ile uzun bir mücadeleden sonra, 17 Ağustos 1908’de gece yarısından yarım saat sonra 35 yaşında öldü. Belgrad’ın Yeni Mezarlığı’na gömüldü. Kalan yayınlanmamış eserleri Birinci Dünya Savaşı sırasında kayboldu.

Edebi eserleri

Radoje Domanović’in en ünlü eserlerinden bazıları şunlardır:

  • Başbuğ, 1901
  • Dağlama, 1899
  • İblis, 1898
  • Kraljević Marko, ikinci kez Sırplar arasında, 1901
  • Modern ayaklanma, 1902
  • Ölü deniz, 1902
  • Sıradan bir Sırp öküzünün mantığı, 1902
  • Tutkuların ortadan kaldırılması, 1898

“Radoje Domanović” Projesi, Sırp yazar Radoje Domanovic’in tüm eserlerini dijitalleştirmek ve tüm dünyadan okuyucuların orijinal eserleri ve çevirileri okumasını sağlamak amacıyla kalite mühendisi ve edebiyat meraklısı Vladimir Živanović tarafından sürdürülüyor. Aşağıdaki hikayeler Proje için özel olarak çevrildi ve ilk kez burada yayınlandı:

“Radoje Domanović” Projesi için çeviren Ezgi Özcan.

 

 


[Contents of this biographical reference page were written for the “Radoje Domanović” Project with the goal of promoting the life and works of the famous Serbian satirist, Radoje Domanović, and are released into public domain. Editor]

%d bloggers like this: