Nederlands

Radoje Domanović (16 februari 1873 – 17 augustus 1908) was een Servische schrijver, journalist en leerkracht, meest bekend om zijn satirische kortverhalen.

Radoje Domanović is geboren in het dorp Ovsište in central Servië, zoon van een lokale leerkracht en ondernemer Miloš Domanović, en Persida Cukić, nakomeling van Pavle Cukić, één van de militaire commandanten van de Eerst en Tweede Servische Opstand. Hij groeide op in het dorp Gornje Jarušice bij Kragujevac, waar hij naar de lagere school ging. Hij studeerde op het middelbaar in Kragujevac, en studeerde af van de faculteit Filosofie op de Universiteit van Belgrado, waar hij Servische taal en geschiedenis studeerde.

In 1895 kreeg Domanović zijn eerst baan, een onderwijspost in Pirot, in het zuiden van Servië, een regio die maar recent was bevrijd van het Ottomaanse rijk. In Pirot leerde hij Jaša Prodanović (1867–1948) kennen, leerkracht en activist die hielp zijn politieke visie te vormen. Daar leered hij ook zijn toekomstige vrouw kennen, Natalija Raketić (1875–1939), een arme leerkracht uit Sremski Karlovci, die hem steunde tijdens zijn korte en turbulente leven, en met wie hij drie kinderen had.

Sinds hij zich aansloot bij de radicale partij van de oppositie kwam hij in conflict met het regime van de Obrenović dynastie en hij werd naar Vranje overgeplaatst tegen het einde van 1895, en dan in 1896 opnieuw naar Leskovac. Domanović’s carriëre als Schrijver begon ook in deze periode en hij publiceerde zijn eerste realistisch kortverhaal in 1895. Na zijn eerste publieke verschijning tegen de overheid in 1898, werden zowel hij als zijn vrouw ontslagen van de civiele dienst en Domanović verhuisde met zijn familie naar Belgrado.

In Belgrado begon hij te werken met andere schrijvers aan het weekblad “Zvezda” (Ster) en de oppositionele politieke krant “Odjek” (Echo). Op dit punt begin hij ook zijn eerste satirische verhalen te schrijven en publiceren zoals “Demoon” en “Afschaffing van Passie”. Radoje’s beroemde status kwam met de publicatie van één van zijn meest bekende verhalen, “Leider” (1901) and “Serveerië” (1902), waarin hij openlijk de hypocrisie en het bedrog van het regime aanviel en tentoonstelde.

Na de coup die de heerschappij van Aleksandar Obrenović tot een einde bracht in 1903, kreeg Domanović, op het hoogtepunt van zijn populariteit, een schrijverspost in het ministerie van Onderwijs, en de nieuwe overheid liet hem naar Duitsland gaan voor één jaar om zich te specialiseren, dat hij doorbracht in Munchen. Terug in Servië was Radoje teleurgesteld met het gebrek aan echt verandering in de samenleving. Hij begon zijn eigen politieke weekblad, “Serveerië”, waarin hij verderging met zijn kritiek van de zwakheden van de nieuwe democratie, maar zijn werk had niet meer de kracht en inspiratie die het vroeger had.

Radoje Domanović stierf een half uur na middernacht op 17 augustus, 1908 op 35jarige leeftijd, na een lange strijd met een chronische longontsteking en tuberculose. Hij is begraven in het Nieuwe Kerkhof van Belgrado. Zijn overblijvende niet gepubliceerde werken zijn verloren gegaan in wereldoorlog I.

Literaire werken

Enkele van de meest bekende werken van Radoje Domanović zijn:

  • Afschaffing van passie, 1898
  • Brandmerk, 1899
  • Demoon, 1898
  • Dode zee, 1902
  • Kraljević Marko tussen de Serviërs voor de tweede keer, 1901
  • Leider, 1901
  • Moderne opstand, 1902
  • Redenering van een gewone Servische os, 1902
  • Serveerië, 1902

“Radoje Domanović” Project wordt onderhouden door Vladimir Živanović, kwaliteitsingenieur en literatuurenthousiast, met het doel van de complete werken van Servische schrijver te digitaliseren om te beschikbaar te maken voor lezers uit heel de wereld zodat ze de originele werken en vertalingen kunnen lezen. De volgende verhalen werden vertaald speciaal voor het project en zijn hier voor het eerst gepubliceerd:

Voor het “Radoje Domanovic” Project vertaald door Ella van Diessen.

 

 


[Contents of this biographical reference page were written for the “Radoje Domanović” Project with the goal of promoting the life and works of the famous Serbian satirist, Radoje Domanović, and are released into public domain. Editor]