Tag Archive | Pátria

Líder (2/3)

(páxina anterior)

Ó día seguinte todo aquel que tiña coraxe para un largo viaxe reuniuse. Máis de duascentas familias foron ao lugar indicado. Só uns poucos quedaron na casa para vixiar o antigo pobo.

Foi realmente triste ver esta masa de persoas miserables ás que a amarga desgraza obrigara a abandonar a terra na que naceron e na que se atopaban as tumbas dos seus devanceiros. Tiñan o rostro desconcertado, desgastado e queimado polo sol. O sufrimento de moitos longos anos laboriosos mostrou o seu efecto sobre eles e transmitiu unha imaxe de miseria e amarga desesperación. Pero neste mesmo instante viuse o primeiro reflexo de esperanza, mesturado con morriña, para ser exacto. Unha bágoa caeu polo rostro engurrado de moitos, un ancián suspirou desesperado e sacudiu a cabeza cun aire de mal presentimento. Preferiría permanecer algún tempo para que el tamén morrese entre estas rochas en vez de buscar unha patria mellor. Moitas das mulleres lamentáronse en voz alta e despedíronse dos seus seres queridos mortos, cuxas tumbas deixaban.

Os homes intentaban ter unha fronte valente e berraban:

– Ben, queres seguir morrendo de fame nesta condenada terra e vivindo nestas chabolas? – De feito, gustaríalles poder levarse con eles toda a maldita rexión e as pobres chabolas se fora posible.

Había o ruído e os berros habituais en todas as masas de xente. Tanto homes como mulleres estaban inquedos. Os nenos berraban nos berces ás costas das súas nais. Incluso o gando estaba un pouco incómodo. Non había demasiadas vacas, un becerro aquí e acolá e despois un esbelto e peludo cabalo, cunha cabeza grande e patas gordas sobre as que cargaban alfombras vellas, bolsas e incluso dous sacos sobre a silla, de xeito que o pobre animal se balanceou baixo o peso. Con todo, conseguiu permanecer levantado e rinchando de vez en cando. Outros cargaban burros; os nenos tiraban de cans con correas. Falar, berrar, maldicir, queixarse, chorar, ladrar, berrar: todo abundaba. Incluso un burro orneou unhas cantas veces. Pero o líder non pronunciou unha palabra, coma se todo o asunto non lle correspondese. Un verdadeiro home sabio!

Simplemente sentou pensativo e silencioso, coa cabeza baixa. De cando en vez cuspía; iso foi todo. Pero debido ao seu estraño comportamento, a súa popularidade creceu tanto que todos camiñarían por lume e auga, como se adoita dicir, por el. Escoitáronse as seguintes conversas:

– Deberiamos estar felices de ter atopado a un home así. Se seguísemos adiante sen el, Deus me perdoe, estaríamos mortos! Ten verdadeira intelixencia, dígocho eu! Está calado. Aínda non dixo nin unha palabra. – dixo un mentres miraba ao líder con respecto e orgullo.

– Que debería dicir? Quen moito fala pouco pensa. Un home intelixente, iso é seguro! Só reflexiona e non di nada – engadiu outro, que tamén mirou ao líder con temor.

– Non é fácil dirixir a tanta xente! Ten que ordear os seus pensamentos porque ten un gran traballo nas mans – dixo de novo o primeiro.

Chegou o momento de comezar. Ainda así, agardaron un pouco para ver se alguén máis cambiaba de opinión e se unía a eles, pero como non viña ninguén, xa non podían enredar máis.

– Non deberiamos ir? – preguntáronlle ao líder.

El levantouse sen dicir unha palabra.

Os homes máis valentes agrupáronse inmediatamente ao seu redor para estar á man en caso de perigo ou emerxencia.

O líder, co cello fruncido e a cabeza baixa, deu uns pasos, balanceando a cana diante de si de forma digna. A concentración avanzou detrás del e berrou varias veces: „Viva o noso líder!“ Deu uns cantos pasos máis e topou co valado diante do concello. Alí, naturalmente, parou, polo que o grupo tamén parou. A continuación, o líder retrocedeu un pouco e golpeou a cana varias veces.

– Que queres que fagamos? – preguntaron.

Non dixo nada.

– Que debemos facer? Derruba o valado! Iso é o que temos que facer! Non ves que nos amosou coa súa cana que facer? – berraron os que estaban ao redor do líder.

– Aí está a porta! Aí está a porta! – berraron os nenos e sinalaron a porta que estaba fronte a eles.

– Silencio, tranquilos, nenos!

– Deus nos axude, que pasa? – cruzáronse algunhas mulleres.

– Nin unha palabra! Sabe que facer. Derruba o valado!

Nun instante o valado caeu coma se nunca estivera alí.

Pasaron o valado.

Apenas foran cen chanzos cando o líder topou cun gran mato espiñento e parou. Con moita dificultade conseguiu zafarse e logo comezou a bater o bastón en todas as direccións. Ninguén se moveu.

– E que pasa agora? – berraron os do final.

– Cortar o mato espiñento! – berraron os que estaban arredor do líder.

– Aí está o camiño, detrás das matogueiras de espiñas! Aí está! – berraron os nenos e incluso moita xente atrás.

– Aí está o camiño! Aí está o camiño! – burlaron os que rodeaban ao líder, imitando con rabia. – E como podemos os homes cegos saber cara a onde nos leva? Todo o mundo non pode dar ordes. O líder coñece a mellor e máis directa ruta. Corte o mato espiñento!

Lanzáronse para despexar o camiño.

– Ai! – berrou alguén que estaba prendido na man por unha espiña, e outro cuxo rostro foi golpeado por unha rama de amorodo.

– Irmáns, non podes ter algo a cambio de nada. Hai que esforzase un pouco para triunfar – respondeu o máis valente do grupo.

Pasaron o arbusto despois de moito esforzo e avanzaron.

Despois de camiñar un pouco máis alá, deron cunha morea de troncos. Estes tamén foron tirados ao lado. Despois continuaron.

O primeiro día andaron moi pouco terreo porque tiveron que superar varios obstáculos similares. E todo isto con pouca comida porque algúns trouxeran só pan seco e un pouco de queixo, mentres que outros só tiñan un pouco de pan para satisfacer a fame. Outros non tiñan nada de nada. Afortunadamente era verán e atopaban unha árbore froiteira aquí e outra acolá.

Así, aínda que o primeiro día só deixaron un pequeno tramo detrás deles, sentíanse moi cansos. Non apareceron grandes perigos nin tampouco houbo accidentes. Por suposto, nunha empresa tan grande débense considerar bagatelas os seguintes acontecementos: unha espiña chantada no ollo esquerdo dunha muller, que cubriu cun pano húmido; un neno chillou e mancouse cun tronco; un ancián que tropezou cunha silva e torceuse o nocello, e despois de poñerlle cebola picada, soportou con coraxe a dor apoiado nun bastón, seguiu adiante coxeando valentemente detrás do líder. (Para ser franco, varios dixeron que o ancián esaxeraba sobre o nocello, que só finxía porque tiña ganas de volver atrás.) Pronto, só había uns poucos que non tiñan nin unha espiña no brazo nin unha rabuñada na cara. Os homes soportárono todo heroicamente mentres as mulleres maldicían a mesma hora na que partiran e os nenos choraban, naturalmente, porque non entendían que todas as penas e traballos serían recompensados.

E para a felicidade e alegría de todos, ao líder non lle pasara nada. Francamente, se queremos dicir a verdade, estaba moi protexido, pero o home tivo sorte. No cámping da primeira noite todos rezaron e agradeceron a Deus que a primeira xornada do viaxe tivera éxito e que nada, nin a máis mínima desgraza, lle acontecera ao líder. Entón un dos homes máis valentes comezou a falar. A súa cara fora rabuñada por unha silva, pero simplemente non lle fixo caso.

– Irmáns – comezou, – grazas a Deus o primeiro día de viaxe xa quedou atrás. O camiño non é doado, pero debemos soportalo, porque todos sabemos que este difícil camiño nos levará á felicidade. Que Deus todopoderoso protexa ao noso líder de calquera dano para que poida seguir dirixíndonos con éxito.

– Mañá perderei o outro ollo se as cousas van coma hoxe! – pronunciou enfadada unha das mulleres.

– Ai, miña perna! – chorou o vello, animado polo comentario da muller.

Os nenos seguían chorando e chorando, e ás nais custoulles silencialos para que o voceiro se escoitase.

– Si, perderás o outro ollo – estalou de rabia – e ainda que perdas os dous! Non é unha gran desgraza que unha muller perda os ollos por unha causa tan grande. Que vergoña! Non pensas nunca no benestar dos teus fillos? Imos morrer a metade de nos neste viaxe! Que diferenza hai? Que é un ollo? De que serven os teus ollos cando hai alguén que se preocupa por nós e nos leva á felicidade? Deberiamos abandonar o noso compromiso só por mor do teu ollo e da perna do vello?

– Está mentindo! O vello minte! Só finxe para poder volver atrás – resoaron voces de todos os lados.

– Irmáns, quen non queira ir máis lonxe – dixo de novo o portavoz – que volva atrás en vez de queixarse ​​e axitar o resto de nós. Polo que a min respecta, vou seguir a este sabio líder mentres poida!

– Seguiremos todos! Todos o seguiremos mentres vivamos!

O líder estaba calado.

Todo o mundo comezou a miralo e a susurrar:

– Está absorto nos seus pensamentos!

– Un home sabio!

– Mira a súa testa!

– Sempre co cello fruncido!

– Serio!

– É valente! Notase en todo el.

– Podes dicilo de novo! Valado, troncos, breixos; pasará por todo. Só bate a cana sen dicir nada e debes adiviñar o que ten en mente.

(páxina seguinte)

Líder (1/3)

– Irmáns e amigos, escoitei todos os vosos discursos, polo que agora vos pido que me escoitedes a min. Todas as nosas deliveracións e conversas non valen nada mentres permanezamos nesta erma rexión. Neste chan areoso e pedras nada foi capaz de medrar, incluso en anos chuviosos, moito menos nesta seca como ningún de nos vira antes. Cánto tempo nos xuntaremos así e falando en balde? O gando está morrendo á fame, e moi pronto nos e os nosos fillos os seguiremos. Debemos atopar outra solución, mellor e máis sensata. Eu creo que o mellor sería deixar esta terra árida e saír ao mundo a buscar un solo mellor e máis fértil, porque simplemente non podemos vivir así por máis tempo.

Así, un habitante dalgunha provincia estéril falou con voz cansa nalgunha reunión. Onde e cando non nos concirne a tí ou a min, penso. É importante crerme cando digo que ocurriu nalgunha terra hai moito tempo, e iso é suficiente. Para ser honesto, nun tempo pesei que dalgunha maneira inventara toda esta historia, pero pouco a pouco funme liberando dese desagradable delirio. Agora creo firmemente que vou contar o que realmente aconteceu e debeu ocorrer nalgún lugar en algún momento, e que, de ningún xeito, podería haber inventado eu.

Os oíntes, con caras pálidas, demolidos e miradas en branco, sombrías, case sen comprender, coas mans baixo o cinto, parecían cobrar vida con estas sabias palabras. Cada un xa se imaxinaba que se atopaba nunha especie de terra máxica e paradisíaca, onde a recompensa do duro traballo sería unha rica colleita.

– Ten razón! Ten razón! – suspiraban as voces cansas en todos lados.

– Ese lugar es…tá… cer…ca? – escoitouse murmurar dende unha esquina.

– Irmáns! – comezou outro cunha voz un pouco máis forte. – Debemos seguir este consello de inmediato, porque xa non podemos seguir así. Traballamos e esforzámosnos, pero todo foi en van. Plantamos sementes que servían para comer, pero viñeron as inundacións e levaron as sementes e a terra das ladeiras, quedando só pedra espida. Deberíamos quedar aquí para sempre, traballando día e noite só para ter fame e sede, espidos e descalzos? Temos que saír e buscar unha terra mellor e máis fértil onde o traballo duro dea colleitas abundantes.

– Vamos! Vamos xa, que este lugar non está feito para vivir aquí máis.

Xurdiu un murmurio, e cada un comezou a andar, sen pensar a onde ían.

– Esperade irmáns! A onde ides? – dixo o que primeiro falara. – Claro que temos que marchar, pero non así. Temos que saber cara onde imos. Se non, podemos acabar nunha situación peor en lugar de salvarnos. Suxiro que elixamos un líder, ao que todos teremos que obedecer, e que nos amosará o mellor e máis directo camiño.

– Elixamos! Escollamos a alguén xa – escoitouse ó redor.

Só agora xurdiu a discusión, un auténtico caos. Todo o mundo falaba e ninguén escoitaba nin era capaz de oír. Comezaron a dividirse en grupos, cada persoa murmurando para si, e logo ata os grupos se separaron. De dous en dous, empezaron a falar entre eles agarrando do brazo, falando, intentando demostrar algo, a tirarse pola manga e facendo señas de silencio cas mans. Despois reuníronse todos de novo, aínda falando.

– Irmáns! – De súpeto resoou unha voz máis forte que afogou a todas as outras voces roucas e aburridas. – Non podemos chegar a ningún tipo de acordo así. Todo o mundo fala e ninguén escoita. Escollamos un líder. A quen de nós podemos escoller? Quen de nós viaxou o suficiente para coñecer os camiños? Todos nos coñecemos ben e, porén, eu non me poñería a min e aos meus fillos baixo a dirección dunha soa persoa aquí. Mellor, quen coñece a ese viaxeiro de alí sentado na sombra á beira do camiño dende esta mañá?

Fíxose o silencio. Todos se volveron cara o estraño, estudandoo de cabeza a pés.

O viaxeiro, de mediana idade, cun rostro sombrío que apenas era visible por mor da barba e o longo cabelo, permanecía sentado e en silencio coma antes, absorto nos seus pensamentos, golpendo de cando en vez o seu gran caxato no chan.

– Onte vin a ese mesmo home cun rapaz novo. Ían da man camiñando rúa abaixo. Onte a noite o rapaz foise da aldea, pero o descoñecido quedou.

– Irmán, esquenzamos estas parvadas parvadas para non perder tempo. Sexa quen sexa, veu de moi lonxe, xa que ningún de nós o coñece e seguramente sabe o camiño máis curto e mellor para levarnos. Paréceme que é un home moi sabio, porque está alí sentado en silencio e pensando. Calquera outra persoa xa se houbese metido nos nosos asuntos dez veces ou máis , ou comezaría unha conversa con algún de nós, pero está sentado alí, todo o tempo só e sen dicir nada.

– Por suposto, o home está sentado calado porque está a pensar en algo. Non pode ser doutro xeito, agás que é moi listo – Coincidiron os outros, e comezaron a examinar ao estraño de novo. Cada un descubriu nel un trazo brillante, unha proba da súa extraordinaria intelixencia.

Non pasaron moito máis tempo falando, polo que todos coincidiron en que o mellor sería preguntar a este viaxeiro, a quen, segundo lles pareceu, Deus enviou para levalos ao mundo a buscar un territorio mellor e un chan máis fértil. Debería ser o seu líder, e oiríanlle e obedeceríanlle sen dúbida.

Elixiron dez homes de entre eles quenes lles explicarían ao descoñecido a súa decisión. Esta delegación debía amosarlle o miserable estado das cousas e pedirlle que fose o seu líder.

Así que os dez achegáronse e inclináronse humildemente. Un deles comezou a falar do chan improdutivo da zona, dos anos secos e da miseria na que se atopaban todos. Rematou do seguinte xeito:

– Estas condicións obrígannos a abandonar os nosos fogares e a nosa terra, e a marchar ao mundo para atopar unha patria mellor. Xusto neste momento no que finalmente chegamos a un acordo, parece que Deus mostrou misericordia de nós, que te enviou a ti; ti, un sabio e digno descoñecido, e que nos guiarás e liberarás da nosa miseria. En nome de todos os habitantes de aquí, pedímosche que sexas o noso líder. A onde queira que vaias, seguirémoste. Coñeces as estradas e seguramente naciches nunha patria máis feliz e mellor. Escoitarémoste e obedeceremos cada un dos teus comandos. Estarás de acordo, sabio estraño, en salvar tantas almas da ruína? Serás o noso líder?

Durante este discurso implorante, o sabio descoñecido nunca levantou a cabeza. Todo o tempo permaneceu na mesma posición na que o atoparan. A cabeza baixa, engurrado o cello e calado. Só golpeaba a cana no chan de cando en vez, e pensaba. Cando rematou o discurso, murmurou curto e lentamente, sen cambiar de posición:

– Serei!

– Podemos ir contigo e buscar un lugar mellor?

– Podedes! – continuou sen levanter a cabeza.

Entusiasmo e expresións de agradecemento xurdiron, pero o descoñecido non dixo unha palabra a ningunha delas.

Os dez informaron á reunión do seu éxito, e engadiron que só agora viran a gran sabedoría que posuía este home.

– Nin se moveu do lugar nin levantou a cabeza polo menos para ver quen lle falaba. Só sentou tranquilamente e meditou. Para todo o que falamos e agradecemos, el só pronunciou dúas palabras.

– Un auténtico sabio! Rara intelixencia! – berraron alegremente dende todos os lados, alegando que o propio Deus o mandou como un anxo do ceo para salvalos. Todos estaban firmemente convencidos do éxito baixo tal líder, a quen nada do mundo podería desconcertar. E así decidiuse saír ao día seguinte ao amencer.

(páxina seguinte)

Marca

Tiven un soño terrible. Non me preocupa tanto o soño en si, pero pregúntome como puiden atopar a coraxe de soñar con cousas horribles, cando eu mesmo son un cidadán tranquilo e respectable, un fillo obediente da nosa querida e aflixida nai Serbia, como todos os seus outros fillos. Por suposto, xa sabes, se eu fose unha excepción en calquera cousa, sería diferente, pero non, meu querido amigo, fago exactamente o mesmo que os demais e, a ser coidadoso, ninguén me pode igualar. Unha vez vin un brillante botón do uniforme dun policía tirado na rúa e fixeime no seu resplandor máxico, case sen darme conta, cheo de doces reminiscencias, cando de súpeto, a miña man comezou a tremer e saltou a un saúdo; a miña cabeza inclinouse cara á terra por sí soa e a miña boca estendeuse nese encantador sorriso que todos levamos ao saudar aos nosos superiores.

– Nobre sangue corre nas miñas veas – iso é o que é! – Isto é o que pensei nese momento e mirei con desdén ao bruto que pasaba, que despreocupadamente pisou o botón.

– Un bruto! – Dixen amargamente, cuspín e logo seguín camiñando calado, consolado polo pensamento de que tales brutos son poucos; e alégrome especialmente de que Deus me dese un corazón refinado e o sangue nobre e cabaleiresco dos nosos antepasados.

Ben, agora podes ver o marabilloso home que son, nada diferente doutros respectables cidadáns, e sen dúbida preguntaraste como poderían ocorrer cousas tan terribles e tolas nos meus soños.

Non me pasou nada raro ese día. Cenei ben e despois senteime a escarvar os dentes a gusto; tomando o meu viño e, despois de facer un uso tan valente e concienciado dos meus dereitos como cidadán, fun para a cama e levei un libro para durmir máis rápido.

O libro axiña me caeu das mans, por suposto, satisfixo o meu desexo e, cumpridos todos os meus deberes, quedei durmido inocente coma un año.

De repente atopeime nunha estreita e enlamada estrada que atravesaba montañas. Unha noite fría e negra. O vento ouveaba entre ramas estériles e cortaba coma unha navalla que toca a pel espida. O ceo negro, mudo e ameazante, e neve, coma po, soprando aos ollos e batendo contra a cara. Nin unha alma viva en ningures. Apresúrome e, de cando en vez, escorrego pola estrada enlamada á esquerda, á dereita. Cambaleo e caio, perdo o camiño, sigo adiante, Deus sabe onde, pero non é unha noite curta e ordinaria, senón un século, e sigo todo o tempo sen saber onde me atopo.

Así que camiñei durante moitos anos e cheguei a algún lugar, moi, moi lonxe do meu país natal a unha parte descoñecida do mundo, a unha estraña terra que probablemente ninguén coñece, estou seguro, só se pode ver nos soños.

Vagando pola terra cheguei a unha cidade grande onde vivía moita xente. No gran mercado había unha enorme multitude, un ruído terrible, o suficiente para rebentar os tímpanos. Metinme nunha pousada que daba ao mercado e pregunteille ao propietario por que se xuntou tanta xente…

– Somos xente tranquila e respectable – comezou a súa historia– , somos leais e obedientes ao maxistrado.

– O maxistrado é a súa autoridade suprema? – preguntei interrompéndoo.

– O maxistrado goberna aquí e el é a nosa autoridade suprema; a policía vén despois.

Eu rin.

– Por que ris? Non o sabías? De onde ves?

Díxenlle como perdera o camiño e que viña dunha terra afastada: Serbia.

– Oín falar dese famoso país! – murmurou o propietario para si, mirándome con respecto, e logo falou en voz alta:

– Ese é o noso camiño – continuou – o maxistrado goberna aquí cos seus policías.

– Como son os policías de aquí?

– Ben, hai diferentes tipos de policías; varían segundo o seu rango. Hai os máis distinguidos e os menos distinguidos… Somos, xa sabes, xente tranquila e respectable, pero todo tipo de malfeitores veñen da veciñanza, corrompennos e ensínannos cousas malas. Para distinguir a cada un dos nosos cidadáns doutras persoas, o maxistrado deu onte a orde de que todos os nosos cidadáns deben acudir ao xulgado local, onde a cada un de nós se lle marcará a testa. É por iso que se xuntou moita xente: para saber que facer.

Estremecinme e pensei que debería fuxir desta estraña terra o máis rápido que puidera, porque eu, aínda que serbio, non estaba acostumado a amosar tal espírito de cabalería, e estaba un pouco inquedo por iso.

O pousadeiro riu benevolentemente, tocoume no ombreiro e dixo orgulloso:

– Ah, estraño, isto é suficiente para ? Non me estraña, hai que percorrer un longo camiño para atopar coraxe coma a nosa!

– E que propós facer? – preguntei tímidamente.

– Que pregunta! Verá o valentes que somos. Hai que percorrer un longo camiño para atopar valor como o noso, xa llo dixen. Vostede viaxou dende moi lonxe e viu o mundo, pero estou seguro de que nunca viu heroes maiores ca nós. Vaiamos alí xuntos. Debo apresurarme.

Estabamos a piques de ir cando escoitamos, diante da porta, o crac dun látego.

Asomeime e vin un espectáculo: un home cunha brillante gorra de tres cornos na cabeza, vestido cun vistoso traxe, ía no lombo doutro home con riquísimas roupas de corte común e civil. Parou fronte á pousada e o xinete baixou.

O pousadeiro saíu, inclinouse ao chan e o home do pomposo traxe entrou na pousada a unha mesa especialmente decorada. O da roupa civil quedou diante da pousada e agardou. O propietario inclinouse tamén cara a el.

– De que vai todo isto? – pregunteille ao arrendador, profundamente desconcertado.

– Ben, o que entrou na pousada é un policía de alto rango, e este home é un dos nosos cidadáns máis distinguidos, moi rico e un gran patriota – murmurou o propietario.

– Pero por que deixa que o outro monte sobre as súas costas?

O pousadeiro negou coa cabeza e botámonos a un lado. Deume un sorriso despectivo e dixo:

– Considerámolo unha gran honra que poucas veces se merece! – Díxome moitas cousas ademais, pero estaba tan emocionado que non as puiden entender. Pero escoitei con bastante claridade o que dixo ao final: – É un servizo ao seu país que aínda non todas as nacións aprenderon a apreciar!

Chegamos á reunión e a elección do presidente xa estaba en curso.

O primeiro grupo presentou a un home chamado Kolb, se lembro ben o nome, como o seu candidato á presidencia; o segundo grupo quería a Talb e o terceiro tiña o seu propio candidato.

Houbo un barullo espantoso; cada grupo quería promover ao seu propio home.

– Creo que non temos un home mellor que Kolb para presidir unha reunión tan importante – dixo unha voz do primeiro grupo – porque todos coñecemos moi ben as súas virtudes como cidadán e a súa gran valentía. Non creo que haxa ninguén entre nós que poida presumir de ter sido montado con tanta frecuencia polas persoas realmente importantes…

– Quen es ti para falar diso – berrou alguén do segundo grupo. – Nunca fostes montado nin por un axudante de policía!

– Sabemos cales son as túas virtudes – berrou alguén do terceiro grupo. – Nunca poderías sufrir un só lategazo sen ouvear!

– Deixémolo claro, irmáns! – comezou Kolb. – É certo que persoas eminentes cabalgan sobre as miñas costas dende hai xa dez anos; azoutáronme e nunca botei un berro, pero ben pode ser que haxa outros máis merecedores entre nós. Quizais algún dos novos sean mellores.

– Non, non – berraron os seus seguidores.

– Non queremos escoitar falar de honras obsoletas! Hai dez anos que Kolb é montado – berraron as voces do segundo grupo.

– O sangue novo está tomando o control, deixade que os cans vellos mastiquen os ósos vellos – dicían algúns do terceiro grupo.

De súpeto non houbo máis ruído; a xente foise para atrás, á esquerda e á dereita, para despexar un camiño e vin a un mozo duns trinta anos. Ao seu paso, todas as cabezas se inclinaron.

– Quen é este? – murmureille ao meu pousadeiro.

– É o líder popular. Xove, pero moi prometedor. Nos seus inicios puido presumir de levar o maxistrado ás costas tres veces. É máis popular que ningún outro.

– Elixirano? – preguntei.

– Iso é máis que seguro, porque o resto de candidatos son todos máis vellos, o tempo adiantounos, mentres que o maxistrado andou onte mesmo ás súas costas.

– Cómo se chama?

– Kleard.

Déronlle un lugar de honra.

– Creo – a voz de Kolb rompeu o silencio – que non podemos atopar un home mellor para esta posición que Kleard. É novo, pero ningún de nós os vellos lle fai igual.

– Escoitade, escoitade! Viva Kleard! – ruxiron todas as voces.

Kolb e Talb levárono ao lugar do presidente. Todo o mundo fixo unha reverencia profunda e houbo un silencio absoluto.

– Grazas, irmáns, pola vosa alta estima e por este honor que me outorgaron por unanimidade. As vosas esperanzas, que recaen en min agora, son demasiado honrosas. Non é doado dirixir a nave dos desexos da nación durante días tan transcendentais, pero farei todo o que estea na miña man para xustificar a vosa confianza, representar honestamente a vosa opinión e merecer o voso alto respecto por min. Grazas, meus irmáns, por elixirme.

– Hurra! Hurra! Hurra! – tronaron os votantes de todos os lados.

– E agora, irmáns, espero que me permitan dicir algunhas palabras sobre este importante acontecemento. Non é doado sufrir dores e tormentos coma os que nos quedan; non é doado ter a testa marcada con ferro quente. Por suposto que non; son dores que non todos os homes poden soportar. Deixade tremer aos covardes, deixadeos branquear de medo, pero non debemos esquecer nin un momento que somos fillos de valentes antepasados, que o sangue nobre corre polas nosas veas, o sangue heroico dos nosos avós, os grandes cabaleiros que morreron sen bater unha pálpebra pola liberdade e polo ben de todos nós, a súa descendencia. O noso sufrimento é leve, se pensades no seu sufrimento. Comportarémonos como membros dunha raza dexenerada e covarde agora que vivimos mellor que nunca? Cada verdadeiro patriota, todos os que non queiran vergoñar á nosa nación ante todo o mundo, soportarán a dor coma un home e un heroe.

– Escoitade! Escoitade! Viva Kleard!

Houbo varios ferventes oradores despois de Kleard; animaron á xente asustada e repetiron máis ou menos o que dixera Kleard.

Entón, un vello pálido e canso, coa cara enrugada, o pelo e a barba brancos coma a neve, pediu falar. Os xeonllos tremíanlle coa idade, as mans sacudíanse e tiña as costas dobradas. A súa voz era trémula, os ollos brillábanlle coas bágoas.

– Nenos, – comezou, coas bágoas rodando polas meixelas brancas e engurradas, caendo sobre a branca barba, – son desgraciado e morrerei pronto, pero paréceme que é mellor que non deixedes acontecer esa vergoña . Teño cen anos e vivín toda a vida sen iso. Por que a marca da escravitude debería quedar impresa na miña cabeza branca e cansa agora?

– Abaixo ese vello ruín! – berrou o presidente.

– Abaixo con el! – berraron outros.

– O vello covarde!

– En vez de animar aos novos, está asustando a todos!

– Debería avergoñarse dos seus pelos grises! Viviu o tempo suficiente e aínda ten medo: os máis novos somos máis valentes!

– Abaixo o covarde!

– Botádeo fóra!

– Abaixo con el!

Unha multitude enfadada de mozos e valentes patriotas lanzouse ao vello e comezou a empurralo, tiralo e darlle patadas cheas de rabia.

Finalmente deixárono marchar por mor da súa idade; se non, lapidaríanno vivo.

Todos se comprometeron a ser valentes ó día seguinte e a amosarse dignos da honra e a gloria da súa nación.

A xente marchou da reunión cunha orde excelente. Mentres se separaban dixeron:

– Mañá veremos quen é quen!

– Sabremos quenes son os fanfarróns mañá!

– Chegou o momento de que os dignos se distingan dos indignos, de xeito que todo canalla non será capaz e non poderá presumir de ter un corazón valente.

Volvín á pousada.

– Viches de que estamos feitos? – preguntoume orgulloso o meu pousadeiro.

– Xa o creo – respondín automaticamente, sentindo que a miña forza me abandonara e que a miña cabeza zumbaba de estrañas impresións.

Nese mesmo día lin no seu xornal un artigo principal que tiña o seguinte texto:

– Cidadáns, é hora de parar os vans eloxios e fanfarronadas entre nós; é hora de deixar de estimar as palabras baleiras que empregamos en abundancia para amosar as nosas virtudes e encantos imaxinarios. Chegou o momento, cidadáns, de poñer a proba as nosas palabras e demostrar quen é realmente digno e quen non! Pero cremos que non haberá covardes vergoñentos entre nós que terán que ser levados pola forza ao lugar de marca designado. Cada un de nós que senta nas súas veas unha pinga do nobre sangue dos nosos devanceiros loitará por ser dos primeiros en soportar a dor e a angustia, con orgullo e tranquilidade, porque isto é unha dor santa, é un sacrificio polo ben do noso país e para o benestar de todos nós. Adiante, cidadáns, porque mañá é o día da nobre proba!

O meu pousadeiro deitouse ese día xusto despois da reunión para chegar o día seguinte o máis cedo posible ao lugar designado. Con todo, moitos foran directos ao Concello para estar o máis preto posible da cabeza da fila.

Ao día seguinte tamén fun ao Concello. Todo o mundo estaba alí: mozos e vellos, homes e mulleres. Algunhas nais trouxeron aos seus pequenos bebés en brazos para que puidesen ser marcados coa marca da escravitude, é dicir de honra, e así obter un maior dereito a altos cargos na función pública.

Houbo empurróns e xuramentos (niso son coma nós os serbios, e dalgún xeito alégrome velo), e todo o mundo esforzouse por ser o primeiro na porta. Algúns incluso levaban a outros pola gorxa.

Un funcionario especial aplicaba as marcas cun traxe branco e formal que reprochaba á xente con lixeireza:

– Non rosme, por Deus, chegará a quenda de todos: non sodes animais, supoño que podemos manexalo sen empurrar.

Comezou a marcar. Un berrou, outro só xemía, pero ninguén foi capaz de soportalo sen un só son mentres estiven alí.

Non podía soportar ver esta tortura por moito tempo, así que volvín á pousada, pero algúns deles xa estaban alí, comendo e bebendo.

– Iso foi todo! – dixo un deles.

– Ben, en realidade nos non gritamos, pero Talb estaba a berrar coma un burro! – dixo outro.

– Xa ves como é o teu Talb, e onte quixeches telo como presidente da reunión.

– Ah, nunca se sabe!

Falaron, xemendo de dor e retorcéndose, pero tratando de ocultalo un do outro, porque a cada un lle avergoñaba que o tomasen por un covarde.

Kleard deshonrouse porque xemía, e un home chamado Lear era un heroe porque pedira que dúas marcas quedasen impresas na súa fronte e non dou un pío de dor. Toda a cidade falaba só del co maior respecto.

Algunhas persoas fuxiron, pero foron desprezadas por todos.

Despois duns días, o que tiña dúas marcas na testa camiñaba coa cabeza alta, con dignidade e autoestima, cheo de gloria e orgullo, e alá onde ía, todos se inclinaban e tiraban o sombreiro para saudar ao heroe do día .

Homes, mulleres e nenos corrían detrás del na rúa para ver ao home máis grande da nación. Onde queira que fose, o susurro inspirado no temor seguiuno: “Lear, Lear!… É el!… Ese é o heroe que non ouveaba, que non daba un son mentres dúas marcas quedaban impresas na súa testa.” Estaba nos titulares dos xornais, eloxiado e glorificado.

Era merecedor do amor da xente.

En todo o lugar escoitei eses eloxios e comezei a sentir o vello e nobre sangue serbio correndo polas miñas veas. Os nosos antepasados eran heroes, morreron empalados pola liberdade; tamén nos temos o noso heroico pasado e o noso Kosovo. Emociónome con orgullo e vaidade nacional, desexoso de mostrar o valente que é a miña raza e de precipitarme ao Concello e berrar:

– Por que eloxiades ao voso Lear? Nunca vichedes verdadeiros heroes! Vinde a ver por vos mesmos como é o nobre sangue serbio! Aplica dez marcas sobre a miña cabeza, non só dúas!

O funcionario do traxe branco puxo a súa marca preto da miña testa e comecei … Espertei do meu soño.

Froteime a testa de medo e persigneime, preguntándome polas cousas estrañas que aparecen nos meus soños.

– Case lle fixen sombra á gloria do seu Lear – pensei e, satisfeito, e volvínme, dalgún xeito sentindo que o meu soño non chegara ao seu fin.

 

En Belgrado, 1899.
Para o proxecto “Radoje Domanović” traducido por Noelia Pedrares, 2020.

Razoamento dun boi serbio común

Neste mundo acontecen unha gran cantidade de marabillas, e como moitos din, o noso país está tan desbordado delas que xa o deixan de ser en certo punto. Aquí hai xente en postos moi altos que non pensan en absoluto e, como compensación, ou quizais por algunha outra razón, o boi dun campesiño común, sen diferenza con outros bois serbios, comezou a pensar. Deus sabe o que pasou para que este enxeñoso animal se atrevese a emprender un esforzo tan descarado, sobre todo porque se demostrou que en Serbia esta desafortunada ocupación só podería prexudicalo. Digamos entón que este pobre demo, con toda a súa inxenuidade, nin sequera sabía que este esforzo non era rendible na súa terra natal, polo que non lle atribuiremos ningunha particular valentía cívica. Pero aínda segue sendo un misterio por que un boi debería pensar, xa que non é votante, nin concelleiro, nin maxistrado, nin foi elixido deputado en ningunha asemblea bovina, nin sequera (se chegara a certa idade) a senador. E se a pobre alma algunha vez soñara en converterse en ministro de estado en calquera país bovino, debería saber que, pola contra, debería practicar como pensar o menos posible, como os excelentes ministros dalgúns países máis felices, aínda que o noso país tampouco ten tanta sorte neste aspecto. Ao final, por que deberíamos preocuparnos por que un boi en Serbia emprendeu tal esforzo aínda abandonado pola xente? Ademais, puido ocorrer que comezase a pensar só por algún instinto natural seu.

Entón, que clase de boi é? Un boi común que ten, como nos ensina a zooloxía, cabeza, corpo e membros, como todos os demais bois; tira un carro, pasta na herba, lambe sal, rumia e múa. Chámase Cincento.

Así é como comezou a pensar. Un día o seu dono axugounos a el e ao seu amigo, Tizón, para cargar uns postes roubados no carro e levalos á cidade para vendelos. Case inmediatamente ao entrar na cidade, vendeu os paus e logo desaxugou a Cincento e o seu compañeiro, enganchou a cadea que os unía ao xugo, lanzoulles un mando de herba e entrou alegremente nunha pequena taberna para refrescarse cunhas cuantas cuncas. Había unha feira na cidade, polo que homes, mulleres e nenos pasaban por todos os lados. Tizón, coñecido por outros bois como algo parvo, non mirou nada, en vez diso, ficou no xantar con toda seriedade, comeu a fartar, muou un pouco de puro gusto e logo deitouse, durmindo e rumiando docemente. Todas aquelas persoas que pasaban por alí non lle preocupaban. Só durmía e rumiaba tranquilamente (é unha mágoa que non sexa un ser humano, con todas estas predisposicións para unha carreira elevada). Pero Cincento non puido tomar nin un bocado. Os seus ollos soñadores e a triste expresión do seu rostro amosaban a primeira vista que se trataba dun pensador e dunha alma doce e impresionable. A xente, serbios, pasaban ó seu carón, orgullosos do seu glorioso pasado, do seu nome, da súa nación, mostrándose este orgullo no seu serio comportamento e ritmo. Cincento observou todo isto e a súa alma de súpeto foi consumida pola tristeza e a dor debido á tremenda inxustiza, e non puido deixar de sucumbir a unha emoción tan forte, súbita e poderosa; bramou triste, dolorosamente, coas bágoas nos ollos. E coa súa inmensa dor, Cincento comezou a pensar:

– De que están tan orgullosos o meu dono e os seus compatriotas serbios? Por que levan a cabeza tan alta e miran ao meu pobo con soberbio orgullo e desprezo? Están orgullosos da súa patria, orgullosos de que o destino misericordioso lles concedeu nacer aquí en Serbia. Miña nai paríume aquí tamén en Serbia, e Serbia non só é a miña terra natal, senón tamén a do meu pai, e os meus antepasados, como os seus; xuntos, chegaron a estas terras desde a vella patria eslava. E, sen embargo, ningún de nós nos sentimos orgullosos diso, só nos sentimos orgullosos da nosa capacidade para tirar unha carga máis pesada costa arriba; ata o día de hoxe, nunca un boi lle dixo a un boi alemán: “Que queres de min, son un boi serbio, a miña terra é o orgulloso país de Serbia, todos os meus antepasados ​​foron paridos aquí e aquí, nesta terra , están as tumbas dos meus antepasados.” Que Deus nos libre, nunca nos sentimos orgullosos diso, nunca se nos veu á cabeza e incluso están orgullosos de non pensalo. Estraño pobo!

Levado por estes pensamentos, o boi sacudiu tristemente a cabeza, a cinzarra do pescozo soando e o xugo crepitando. Tizón abriu os ollos, mirou ao seu amigo e berrou:

– Aí estás de novo con esa babecada túa! Come, parvo, engorda un pouco, mira como sobresaen as túas costelas; se fose bo pensar, a xente non nolo deixaría aos bois. De ningún xeito houbéramos tido tanta sorte!

Cincento mirou ao seu compañeiro con piedade, apartou a cabeza del e volveu a mergullarse nos seus pensamentos.

– Están orgullosos do seu glorioso pasado. Teñen o seu Campo de Kosovo, da Batalla de Kosovo. Gran cousa; os meus antepasados ​​non tiraban carros con comida e armamento xa daquela? Se non fose por nós, a xente tería que facelo ela mesma. Despois está o levantamento contra os turcos. Un esforzo grande e nobre, pero quen estaba alí nese momento? Foron estes panocos arrogantes, que se erguen orgullosos ante min coma se fose o seu mérito, quenes lograron o levantamento? Veña, tomemos ó meu dono como exemplo. Tamén el está moi orgulloso e presume do levantamento, especialmente co feito de que o seu bisavó morreu na guerra de liberación como un verdadeiro heroe. E é iso mérito do meu dono? O seu bisavó tiña dereito a estar orgulloso, pero el non; o seu bisavó morreu para que o meu dono, o seu descendente, fose libre. Entón, el é libre, e como usa a súa liberdade? Rouba os postes doutras persoas, senta no carro e eu teño que tirar tanto del como dos paus mentres durme cas rendas na man. Agora vendeu os seus madeiros, está bebendo licor, sen facer nada e sentíndose orgulloso do seu glorioso pasado. E cantos dos meus antepasados​ foron sacrificados no levantamento para alimentar aos loitadores? E non tiraron os meus devanceiros daquela época de armamentos, canóns, comida e munición? E, con todo, non nos enorgullecemos dos seus méritos porque non cambiamos; seguimos cumprindo hoxe co noso deber, tal e como fixeron os nosos antepasados, con paciencia e conciencia.

Están orgullosos do sufrimento dos seus antepasados ​​e de cincocentos anos de escravitude. Os meus parentes sufriron ao longo da súa existencia, aínda hoxe sufrimos e somos escravos e, con todo, non berramos por iso. Din que os turcos os torturaban, mataban e empalaban; ben, os meus antepasados ​​foron asasinados tanto por serbios como por turcos, e asados ​​e sometidos a todo tipo de torturas.

Están orgullosos da súa relixión e, sen embargo, non cren en nada. Cal é a miña culpa e a da miña xente de que non podamos ser aceptados entre os cristiáns? A súa relixión dilles que „non roubarás“ e alí está o meu dono, roubando e bebendo co diñeiro que obtivo por roubar. A súa relixión incítaos a amar aos seus veciños e, con todo, só se fan dano os uns aos outros. Para eles, o mellor dos homes, un exemplo de virtude, é o que non fai dano e, por suposto, ninguén considera sequera pedirlle a ninguén que faga algo bo, ademais de non facer dano. Así de baixo caeron que os seus exemplos de virtude non son máis que calquera cousa inútil que non faga dano.

O boi suspirou profundamente e o seu suspiro levantou o po da estrada.

– Entón – continuou o boi cos seus pensamentos tristes – neste caso, non somos eu e os meus parentes mellores en todo iso que ningún deles? Nunca asasinei a ninguén, nunca difamei a ninguén, non roubei nada, non despedín a un home inocente do servizo público, non fixen un déficit no erario do Estado, non declarei unha bancarrota falsa, nunca encadenei nin arrestei a persoas inocentes, nunca calumniei aos meus amigos, nunca fun contra os meus principios de boi, non fixen falsos testemuños, nunca fun ministro de estado e nunca lle fixen mal o país, e non só non fixen ningún dano, ata lles fago ben aos que me fan dano. A miña nai paríume e, de inmediato, os desalmados homes quitáronme incluso o leite da miña nai. Deus polo menos creou herba para nós os bois, e non para os homes, e aínda así nos privan dela. A pesar diso, ademais de toda esa malleira, tiramos dos carros dos homes, aramos os seus campos e alimentámolos con pan. E, con todo, ninguén admite os méritos que nós facemos pola patria…

– Ou tome o xaxún como exemplo; ben, aos homes, a relixión dilles facer xaxún todos os días de festa e, con todo, nin sequera están dispostos a soportar este pequeno esforzo, mentres eu e a miña xente xaxunamos toda a vida, dende que nos destetamos da nai.

O boi baixou a cabeza coma se estivese preocupado, logo levantouna de novo, bufou con rabia e parecía que algo importante volvía a el, atormentándoo; de súpeto, muou alegremente:

– Ah, xa sei, ten que ser iso – e seguiu pensando– : iso é o que é; están orgullosos da súa liberdade e dereitos civís. Necesito pensar niso en serio.

E estaba pensando, pensando, pero non puido deixalo saír.

– Cales son eses dereitos seus? Se a policía lles ordena votar, eles votan e, así, poderiamos muar con tanta facilidade: “Voto pooooor!” E se non se lles ordena, non se atreven a votar nin sequera a dedicarse á política, coma nós. Tamén sofren golpes na prisión, aínda que sexan completamente inocentes. Polo menos nós bruamos e movemos o rabo, e eles nin sequera teñen esa pouca cívica coraxe.

E nese momento, o seu dono saíu da taberna. Borracho, cambaleando, cos ollos borrosos e murmurando algunhas palabras incomprensibles, camiñou serpeante cara ao carro.

– Velaquí, como está a usar este orgulloso descendente a liberdade que se gañou co sangue dos seus antepasados? Certo, o meu dono é un borracho e un ladrón, pero como usan os demais esta liberdade? Só para pasar o ralentí e enorgullecerse do pasado e do mérito dos seus devanceiros, ao que contribuíron tanto coma min. E nós, os bois, seguimos sendo traballadores e funcionais como os nosos antepasados. Somos bois, pero aínda podemos estar orgullosos do noso arduo traballo e méritos na actualidade.

O boi suspirou profundamente e preparou o pescozo para o xugo.

 

En Belgrado, 1902.
Para o proxecto “Radoje Domanović” traducido por Noelia Pedrares, 2020.

Líder (2/3)

(pàgina anterior)

L’endemà, tots els que van tenir el coratge de recórrer un llarg viatge es van reunir. Més de dues-centes famílies van acudir al lloc designat. Només en quedaven uns quants a casa per cuidar l’antiga casa.

Era tristament mirar aquesta massa de miserables persones a les quals l’amarg desgràcia havia obligat a abandonar la terra on van néixer i en la qual es trobaven les sepultures dels seus avantpassats. Els seus rostres eren desgavellats, desgastats i cremats al sol. El patiment de molts llargs anys laboriosos va mostrar el seu efecte en ells i va transmetre una imatge de misèria i amena desesperació. Però, en aquest mateix instant, es va veure el primer brillantor de l’esperança, barrejat amb la indefensió de la llar. Una llàgrima brollava per la cara arrugada d’un home gran que va sospirar desesperadament i va sacsejar el cap amb un aire de predicció malvada. Preferiria romandre un temps perquè ell també pogués morir entre aquestes roques en lloc de buscar una pàtria millor. Moltes de les dones es van lamentar en veu alta i es van acomiadar dels seus éssers estimats morts de les sepultures que sortien.

Els homes estaven intentant posar-se un front valent i estaven cridant: – Bé, voleu seguir mort de fam en aquesta maleïda terra i viure en aquestes barraques? – En realitat els hauria agradat el millor de tots portar tota la regió maleïda amb ells si hagués estat possible.

Hi havia el soroll i els crits habituals com a tota massa de gent. Tant homes com dones estaven inquiets. Els nens estaven en bressols a l’esquena de les seves mares. Fins i tot el bestiar era una mica molest. No hi havia massa bestiar, un vedell per aquí i per allà i després un rossí magre i descarat amb un cap gran i unes cames grosses sobre les quals carregaven catifes velles, bosses i fins i tot dos sacs a sobre de la cadira del paquet sota el pes. No obstant això, aconseguia mantenir-se lluny i proper. Altres carregaven rucs; els nens tiraven de gossos per corretja. Parlant, cridant, maleint, plorant,tot abundava. Fins i tot un ruc va bramar algunes vegades. Però el líder no va pronunciar cap paraula, com si tot el que passava no fos del seu negoci. Un autèntic savi!

Només s’asseia pensatiu i en silenci, amb el cap cap avall. De tant en tant escopia; això era tot. Però, a causa del seu estrany comportament, la seva popularitat va créixer tant que tots haurien passat per foc i aigua, com diuen, per ell. Es podrien escoltar les següents converses:

– Hauríem d’estar contents d’haver trobat un home com aquest. Si haguéssim tirat endavant sense ell, Déu no ho volgués! Hauríem mort. Té una intel·ligència real, ja us ho dic. Ha callat. Encara no ha dit ni una paraula!– va dir un mentre mirava el líder amb respecte i orgull.

– Què ha de dir? Qui parla molt no pensa gaire. Un home intel·ligent, això és segur! Només reflexiona i no diu res – va afegir-ne un altre, i també va mirar el líder amb temor.

– No és fàcil dirigir tanta gent! Ha de recollir els seus pensaments perquè té un gran treball a les mans – va dir el primer.

Va arribar el moment de començar. Tot i això van esperar, per veure si algú altre canviaria d’opinió i aniria amb ells, però com que ningú no va venir, ja no van poder perdurar-se.

– No hauríem d’anar? – li van preguntar al líder.

Es va aixecar sense dir ni una paraula.

Els homes més valents es van agrupar immediatament al seu voltant per estar a mà en cas de perill o emergència.

El líder, arrufant les celles, el cap cap avall, va donar uns passos i va girar el bastó davant seu de manera digna. La reunió es va traslladar al darrere i va cridar diverses vegades: „Visca el nostre líder!“ Va fer uns passos més i va topar amb la tanca davant de l’ajuntament. Allà, naturalment, s’aturava; de manera que el grup també es va aturar. Aleshores, el líder va retrocedir una mica i va colpejar el bastó a la tanca diverses vegades.

– Què vols que fem? – li van preguntar.

No va dir res.

– Què hauríem de fer? Tireu la tanca cap avall! Això és el que hem de fer! No veieu que ens ha mostrat amb el bastó què fer? – van cridar els que es trobaven al voltant del líder.

– Hi ha la porta! Hi ha la porta! – va cridar els nens i va assenyalar la porta que hi havia al davant.

– Calleu, tranquils, nens!

–Que Déu ens ajude, què passa? – es van creuar unes quantes dones.

– Ni una paraula! Sap què fer. Tireu la tanca cap avall!

En un instant, la tanca va caure com si mai no hi hagués estat.

Van passar per davant de la tanca.

Amb prou feines s’havien fet cent passos quan el líder es va topar amb un gran arbust d’espines i es va aturar. Amb molta dificultat, va aconseguir treure’s i, a continuació, va començar a colpejar la canya en totes direccions. Ningú va brotar.

– I què passa ara? – cridaven els de la rereguarda.

– Talleu la mata d’espins! – van cridar els que es van mantenir al voltant del líder.

– Hi ha la carretera, darrere dels matolls! Aquí està! – cridaven els nens i fins i tot molta gent a l’esquena.

– Hi ha la carretera! Hi ha la carretera! –esbroncaren els que estaven al voltant del líder, imitant-ho amb còlera. – I com podem conèixer els cecs cap a on ens dirigeix? Tothom no pot donar ordres. El líder coneix la millor i més directa ruta. Talleu la mata d’espins!

Es van submergir per netejar el camí.

– Ai, – va cridar algú que estava enganxat a la mà per una espina i algú altre la cara de la qual estava colpejada per una branca de mora.

– Germans, no podeu tenir res per res. Heu d’esforçar-vos una mica per tenir èxit – va respondre el més valent del grup.

Van trencar el matoll després de molts esforços i van avançar.

Després de vagar una mica més enllà, es van trobar amb un munt de troncs. Aquests també es van llençar al costat. Després van continuar.

Es va cobrir molt poc terreny el primer dia perquè van haver de superar diversos obstacles similars. I tot això amb poc menjar perquè alguns havien portat només pa sec i una mica de formatge, mentre que d’altres només tenien pa per satisfer la seva fam. Alguns no tenien res de res. Afortunadament era l’estiu, de manera que van trobar un arbre fruiter aquí i allà.

Així, tot i que el primer dia només hi havia un petit tram darrere, es van sentir molt cansats. No hi va haver cap gran perill, i tampoc hi va haver accidents. Naturalment, en un projecte tan gran com aquest, els següents esdeveniments han de considerar-se nimietats: una espina enganxada a l’ull esquerre d’una dona, que cobria amb un drap humit; un nen va marranejar i va coixejar per un tronc; un ancià va trepitjar una mata i aquesta li va esquinçar el turmell; Després de posar-hi la ceba, l’home va suportar valentament el dolor i, recolzant-se en la canya, va avançar darrere del líder. (Segurament, diversos van dir que el vell estava mentint sobre el turmell, que només fingia perquè tenia ganes de tornar enrere.) Aviat, només hi havia uns quants que no tenien una espina al braç ni un rascat. cara. Els homes ho van aguantar tot heroicament, mentre que les dones van maleir la mateixa hora que van partir, i els nens van plorar, naturalment, perquè no entenien tot aquest treball i que el dolor seria recompensat.

Molt per la felicitat i l’alegria de tothom, al líder no li va passar res. Francament, si hem de dir la veritat, estava molt protegit, però tot i així, l’home va ser simplement afortunat. Al càmping de la primera nit, tothom va pregar i va agrair a Déu que el viatge del dia fos un èxit i que res, ni tan sols la més petita desgràcia, hagués arribat al líder. Aleshores va començar a parlar un dels homes més valents. Tenia la cara rascada per un matoll, però simplement no li va prestar atenció.

– Germans – va començar– Gràcies a Déu, el viatge d’un dia ha sigut un èxit. El camí no és fàcil, però hem de superar-ho perquè tots sabem que aquest difícil camí ens portarà a la felicitat. Que Déu totpoderós protegeixi el nostre líder de qualsevol mal perquè pugui continuar liderant-nos amb èxit.

– Demà perdré el meu ull si les coses funcionen avui! – va dir una de les dones amb ràbia.

– Ai, la meva cama! – va cridar el vell, animat pel comentari de la dona.

Els nens van seguir plorant i plorant, i les mares intentaven silenciar-los perquè es pogués escoltar el portaveu.

– Sí, perdràs l’altre ull – va esclatar en còlera – i potser perdràs tots dos! No és una gran desgràcia que una dona perdi els ulls per una causa tan gran. Vergonya! No has pensat mai en el benestar dels teus fills? La meitat de nosaltres perdin aquest esforç! Quina diferència hi ha? Què és un ull? De què serveixen els ulls quan hi ha algú que ens està buscant i ens condueix a la felicitat? Hem d’abandonar el nostre compromís només per la vista i la cama del vell?

– Ha mentit! El vell està mentint! Només fingia per poder tornar enrere, – van dir les veus de tots els costats.

– Germans, qui no vulgui anar més lluny, – va dir el portaveu, – deixeu-ho en lloc de queixar-nos i despertar la resta de nosaltres. Pel que estic relacionat, seguiré aquest líder savi sempre que pugi!

– Tots seguirem! Tots el seguirem mentre vivim!

El líder va callar.

Tothom va començar a mirar-lo i a xiuxiuejar:

– Està absort en els seus pensaments!

– Un savi!

– Mireu el front!

– I sempre amb les celles arrufades!

– Seriós!

– És valent! Es pot veure en tot ell.

– Diguis això una altra vegada! Tanques, troncs, bots – s’obri pas. Colpeja una mica el bastó sense dir res i has d’endevinar el que té en ment.

(pàgina següent)

Líder (1/3)

– Germans i amics, he escoltat tots els vostres discursos, així que us demano que ara m’escolteu. Totes les nostres deliberacions i converses no valen la pena mentre romanem en aquesta regió àrida. En aquest sòl sorrenc i en aquestes roques no ha pogut créixer res, fins i tot quan hi va haver anys de pluja, i molt menys en aquesta sequera, com ara ningú de nosaltres ha vist mai. Quant de temps ens ajuntarem així i parlarem en va? El bestiar morirà sense menjar, i molt aviat també morirem de fam. Hem de trobar una altra solució que sigui millor i més raonable. Crec que el millor seria deixar aquesta terra àrida i sortir al món per trobar un sòl millor i més fèrtil, perquè simplement no podem viure així més temps.

Així, un habitant d’una província infèrtil va parlar una vegada amb veu  cansada en alguna reunió. Crec que on i quan va ser això no preocupa, ni a vosaltres ni a mi. És important creure’m que va passar en algun lloc d’alguns terrenys fa molt temps, i això és suficient. Per ser sincer, en un moment vaig pensar que havia d’inventar d’alguna manera tota aquesta història, però a poc a poc em vaig alliberar d’aquesta desagradable il·lusió. Ara crec fermament que relacionaré el que ha passat realment i devia haver passat en algun lloc i algun moment, i que mai no ho podria inventar.

Els oients, de rostre pàl·lid i desconegut i amb les mirades buides, ombrívols, gairebé incomprensibles, amb les mans sota el cinturó, semblaven cobrir vida amb aquestes sàvies paraules. Cadascun ja s’imaginava que es trobava en una mena de terra paradisíaca i màgica on la recompensa dels treballs seria una collita rica.

– Té raó! Té raó! – van xiuxiuejar les veus esgotades per tots els costats.

– Aquest lloc… és…a prop? – es va sentir un murmuri dibuixat des d’un cantó.

– Germans! – va començar una altra amb una veu una mica més forta. – Hem de seguir aquest consell immediatament perquè ja no podem seguir així. Ens hem penjat i ens hem esforçat, però tot ha estat en va. Hem sembrat llavors que podrien haver estat destinades a menjar, però les inundacions van venir i van arrossegar la llavor i el sòl lluny dels vessants, de manera que només quedava roca nua. Hem de romandre aquí per sempre i treballar des del matí fins a la nit només per tenir fam i set, nus i descalços? Hem de partir i buscar un sòl millor i més fèrtil on el treball dur donarà grans cultius.

– Anem-hi! Anem de seguida, perquè aquest lloc ja no és idoni per viure-hi.

Va sorgir un xiuxiueig i cadascun va començar a marxar, sense pensar cap a on anava.

– Espereu, germans! Cap a on aneu? – va començar de nou el primer orador. – Segur que hem d’anar, però no així. Hem de saber cap a on anem En cas contrari, podríem acabar en una situació pitjor en lloc de salvar-nos. Suggerisc que escollim un líder al qual tots hem d’obeir i que ens mostre la millor i més directa manera.

– Escollim! Escollim algú de seguida – es va escoltar a tot arreu.

Només ara va sorgir la discussió, un autèntic caos. Tothom parlava i ningú no escoltava ni podia escoltar. Van començar a dividir-se en grups, cadascú murmurant per si mateix i, fins i tot, es van desglossar els grups. De dos en dos, van començar a parlar entre ells, parlant, a provar alguna cosa, a tirar-se de la màniga i a moure el silenci per les mans. Després es van tornar a reunir, tot parlant.

– Germans! – de sobte va sonar una veu més forta que va ofegar totes les altres veus ronques i sordes. – No podem arribar a cap tipus d’acord com aquest. Tothom parla i ningú escolta. Escollim un líder! A qui podem triar? Qui entre nosaltres ha viatjat prou per conèixer les carreteres? Tots ens coneixem bé, i, tanmateix, jo no em posaria a mi i als meus fills sota el lideratge d’una sola persona aquí. Més aviat, digueu-me qui sap aquell viatger que hi ha des de la matinada que ha estat assegut a l’ombra a la vora del camí?

Es va fer el silenci. Tots es van dirigir cap a l’estranger i el van mirar de cap a peus.

El viatger, de mitjana edat, amb un rostre ombrívol que es veia poc a causa de la barba i els cabells llargs, s’assegué i romania callat com abans, s’absorbí en el pensament i punxava el seu gran bastó al terra de tant en tant.

– Ahir vaig veure aquell mateix home amb un noi. Es mantenien uns amb els altres de la mà i baixaven al carrer. I ahir a la nit el noi va sortir del poble, però el foraster es va quedar aquí.

– Germà, oblidem aquestes tontes tan ximples, així que no perdrem cap temps. Sigui qui sigui, ve de lluny, ja que cap de nosaltres el coneix i, certament, sap la forma més curta i millor de conduir-nos. Segons el meu parer, és un home molt savi, perquè està assegut en silenci i pensant. Qualsevol altra persona ja hauria encertat en els nostres assumptes deu vegades o més o hauria iniciat una conversa amb un de nosaltres, però ha estat allà tot el temps assegut i sense dir res.

– Per descomptat, l’home està assegut en silenci perquè pensa en alguna cosa. No pot ser d’una altra manera, excepte que sigui molt intel·ligent,– van concórrer els altres, i van començar a examinar l’estrany de nou. Cadascun havia descobert en ell un tret brillant, una prova de la seva extraordinària intel·ligència.

No es va passar gaire temps parlant, així que finalment tots van coincidir en què convindria preguntar a aquest viatger: a qui, segons els semblava, Déu els havia enviat per portar-los al món a buscar un territori millor i un sòl més fèrtil. Hauria de ser el seu líder, i l’escoltarien i l’obeirien sense dubte.

Van escollir deu homes entre ells, els quals havien d’anar al desconegut per explicar-li la seva decisió. Aquesta delegació havia de mostrar-li l’estat de coses miserable i demanar-li que fos el seu líder.

Així que els deu van passar i es van inclinar amb humilitat. Un d’ells va començar a parlar sobre el sòl poc productiu de la zona, sobre els anys secs i la misèria en què es van trobar tots. Va acabar de la manera següent:

– Aquestes condicions ens obliguen a deixar les nostres llars i la nostra terra, i traslladar-nos al món per trobar una pàtria millor. Just en aquest moment en què finalment hem arribat a un acord, sembla que Déu ens ha mostrat misericòrdia de nosaltres, que t’ha enviat a nosaltres –tu, un estrany savi i digne– i que ens guiarà i ens alliberarà de la nostra misèria. En nom de tots els habitants, demanem que siguis el nostre líder. Allà on vagis, anirem seguint. Coneixes els camins i, certament, vas néixer en una pàtria més feliç i millor. T’escoltarem i obeirem cadascuna de les teves ordres. Acceptaràs, savi desconegut, salvar tantes ànimes de la ruïna? Seràs el nostre líder?

Durant aquest discurs implorat, el savi desconegut mai no va aixecar el cap. Durant tot el temps va romandre en la mateixa posició en què el van trobar. El cap baixava, estava arrufat i no va dir res. Només tocava la canya al terra de tant en tant i pensava. Acabat el discurs, va murmurar durant poc temps i lentament, sense canviar de posició:

– Ho faré!

– Podem anar amb tu aleshores i buscar un lloc millor?

– Sí, podeu! – va continuar sense aixecar el cap.

Sorgia entusiasme i expressions d’estimació, però el desconegut no en va dir ni una paraula.

Els deu van informar la reunió del seu èxit i van afegir que ara només veien quina gran saviesa posseïa aquest home.

– Ni tan sols es va moure del lloc ni va aixecar el cap, almenys per veure amb qui estava parlant. Només es va quedar tranquil i va meditar. A tota la nostra xerrada i estimació va pronunciar només quatre paraules.

– Un autèntic savi! Intel·ligència rara! – cridaven feliços des de tots els costats afirmant que Déu mateix l’havia enviat com un àngel del cel per salvar-los. Tots estaven fermament convençuts de l’èxit sota un líder que no podia desconèixer res del món. Així doncs, es va decidir partir l’endemà a l’alba.

(pàgina següent)

Marcatge

Vaig tenir un somni horrible. No em pregunto tant el somni en si mateix, però em pregunto com podria trobar el coratge de somiar amb coses horribles, quan soc un ciutadà tranquil i respectable, un fill obedient de la nostra estimada, mare afectada Sèrbia, com tots els seus altres fills. Per descomptat, ja sabeu, si jo fos una excepció en qualsevol cosa, seria diferent, però no, estimat amic, jo faig exactament el mateix que tots els altres, i pel fet de tenir compte amb tot, ningú no pot igualar-me. Una vegada vaig veure un brillant botó de l’uniforme d’un policia situat al carrer, i vaig mirar la seva brillantor màgica, gairebé al punt de passar a prop, ple de dolces reminiscències, quan de sobte, la mà em va començar a tremolar i va sortir a saludar; el meu cap es va inclinar cap a la terra, i la meua boca es va estendre per aquell somriure encantador que tots portem quan saludem els nostres superiors.

– Hi ha sang noble a les meues venes – això és el que és! – Això és el que vaig pensar en aquell moment i vaig mirar amb menyspreu elbèstia que passava descuidadament sobre el botó.

– Un bèstia! – vaig dir amargament i vaig escopir, i després vaig caminar tranquil·lament, consolat pel pensament que aquestes bèsties són poques; i em vaig alegrar especialment que Déu m’hagués donat un cor refinat i la sang noble i cavalleresca dels nostres avantpassats.

Bé, ara podeu veure quin home meravellós soc, gens diferent dels altres ciutadans respectables i, sens dubte, us preguntareu com podrien ocórrer coses tan terribles i ximpleries en els meus somnis.

No em va passar res inusual aquell dia. Vaig fer un bon sopar i després em vaig asseure a rentar-me les dents quan em va vindre bé; bevent el meu vi i, després d’haver fet un ús tan valent i conscient dels meus drets com a ciutadà, vaig anar al llit i vaig agafar un llibre per anar a dormir més ràpidament.

El llibre aviat es va esborrar de les meves mans, havent, per descomptat, satisfet el meu desig i, amb tots els deures fets, em vaig adormir tan innocent com un xai.

Tot d’una em vaig trobar per un camí estret i fangós que duia cap a les muntanyes. Una freda i negra nit. El vent grinyola entre les branques àrides i es talla com una navalla sempre que toca la pell nua. El cel és negre, mut i amenaçador, i la neu, com la pols, que bufa als ulls i batega la cara. No és una ànima viva enlloc. M’afanyo de tant en tant i tot seguit m’esquitlli pel camí fangós a l’esquerra, a la dreta. Trontolli i caic, i finalment perdo el meu camí, vaig endavant –Deu sap on – i no és una nit curta i corrent, sinó tan llarga com un segle, i camino tot el temps sense saber cap a on.

Així vaig caminar durant molts anys i vaig arribar a un lloc, molt lluny del meu país natal, a una part desconeguda del món, a una terra estranya de la qual probablement ningú no en sap res, i que, estic segur, només es pot veure en els somnis.

Passejant per la terra vaig arribar a una gran ciutat on vivia molta gent. A la gran plaça del mercat, hi havia una gran gentada, un terrible soroll, suficient per fer esclatar el timpà. Em vaig instal·lar a la posada davant del mercat i vaig preguntar al propietari per què s’havia reunit tanta gent…

– Som persones tranquil·les i respectables – va començar la seva història, – som fidels i obedients amb l’alcalde.

– L’alcalde és la teva suprema autoritat? – vaig preguntar, interrompent-lo.

– L’alcalde governa aquí i és la nostra suprema autoritat; la policia va després.

Vaig riure.

– Per què rius?… No ho sabies?… D’on vens?

Li vaig explicar com havia perdut el meu camí i que venia d’una terra llunyana: Sèrbia.

– Ja he sentit a parlar del famós país! – va murmurar el propietari, mirant-me amb respecte, i després va parlar en veu alta:

– Així és la nostra manera – va continuar –, l’alcalde governa aquí amb els seus policies.

– Com són els vostres policies?

– Bé, hi ha diferents tipus de policies – varien segons el seu rang. Hi ha persones més distingides i menys distingides… Som, ja ho sabeu, persones tranquil·les i respectables, però tot tipus de vagabunds provenen del barri, ens corrompen i ens ensenyen coses dolentes. Per distingir cadascun dels nostres ciutadans de les altres persones, l’alcalde va dictar ahir un ordre de que tots els nostres ciutadans anessin al jutjat local, on cadascun de nosaltres portarà un marcatge al cap. És per això que s’han reunit tantes persones: per aconsellar què fer.

Vaig estremir-me i vaig pensar que havia de fugir d’aquesta estranya terra tan ràpidament com pogués, perquè jo, tot i que serbi, no estava acostumat a mostrar aquesta mena d’esperit de la cavalleresca, i estava una mica inquiet.

El propietari va riure benèvolament, em va tocar a l’espatlla i em va dir amb orgull:

– Ah, foraster, és suficient per espantar-te? No és d’estranyar, cal recórrer un llarg camí per trobar coratge com el nostre!

– I què voleu fer? – vaig preguntar tímidament.

– Quina pregunta! Veuràs com som de valents. Has de recórrer un llarg camí per trobar coratge com el nostre, t’ho dic. Has viatjat lluny i ampli i has vist el món, però estic segur que mai no has vist herois més grans que nosaltres. Anem junts. M’he de donar pressa.

Estàvem a punt d’anar quan vam sentir, davant de la porta, l’esclafit d’un fuet.

Vaig fer una vista: un home amb una gorra brillant i de tres banyes al cap, vestit amb un vestit feixuc, anava a la part de darrere d’un altre home amb una roba molt rica de tall comú i civil. Es va aturar davant de la posada i el genet es va baixar.

El propietari va sortir al carrer, es va inclinar a terra i l’home vestit que vestia ordinari va anar a la posada fins a una taula especialment decorada. El de la roba civil es va quedar davant de la posada i va esperar. El propietari també es va inclinar cap a ell.

– De què es tracta tot això? – vaig preguntar al propietari, profundament desconcertat.

– Bé, el que va entrar a la posada és un policia d’alt rang, i aquest home és un dels nostres ciutadans més distingits, molt ric i un gran patriota – va xiuxiuejar el patró.

– Però per què deixa que l’altre es passegi per la seua esquena?

El propietari va sacsejar el cap i ens vam apartar. Em va donar un somriure desagradable i em va dir:

– Considerem que és un gran honor que rarament es mereix! – A més, em va dir moltes coses, però estava molt emocionat que no vaig poder entendre-les totes. Però vaig escoltar amb claredat el que va dir al final: – És un servei per al país d’un que totes les nacions encara no han après a apreciar!

Vam anar a la reunió i les eleccions del president ja estaven en curs.

El primer grup va plantejar un home que es deia Kolb, si no m’equivoco, com a candidat a la presidència; el segon grup volia Talb, i el tercer tenia un candidat propi.

Hi va haver una confusió temible; cada grup volia proposar el seu propi home.

– Crec que no tenim un home millor que Kolb per a la presidència d’una reunió tan important – va dir una veu del primer grup,– perquè tots coneixem tan bé les seves virtuts com a ciutadà i el seu gran coratge. No crec que hi hagi algú entre nosaltres que pugui presumir d’haver estat pilotat tan sovint per gent realment important…

– Qui ets tu per parlar sobre això, – va cridar algú del segon grup. – Mai no us ha manejat un secretari de policia!

– Sabem quines són les teves virtuts – va cridar algú del tercer grup. – Mai podríeu patir un sol cop del fuet sense queixes!

– Solucionem aquest tema, germans! – va començar Kolb. – És veritat que persones eminents estaven cavalcant a la meua esquena ja fa deu anys; em van assotar i mai vaig plorar, però pot ser que entre nosaltres hi hagi més que ho mereixen. Potser hi ha altres més joves.

– No, no – van cridar els seus partidaris.

– No volem escoltar honors obsolets. Han passat deu anys des que Kolbens va dirigir – va cridar les veus del segon grup.

– La sang jove s’apodera, deixa que els gossos masteguin ossos vells – van cridar alguns del tercer grup.

De sobte no es va fer més soroll; la gent es desplaçava enrere, a l’esquerra i a la dreta, per buidar un camí i vaig veure un jove d’uns trenta anys. Quan s’acostava, tots els caps s’inclinaven baix.

– Qui és? – vaig xiuxiuejar al propietari.

– És el líder popular. Un jove, però molt prometedor. En els seus primers temps, podia presumir d’haver portat l’alcalde a l’esquena tres vegades. És més popular que ningú.

– Potser l’elegiran? – vaig preguntar.

– Això és més que cert, perquè com tots els altres candidats, tots són majors, el temps els ha superat, mentre que l’alcalde va estar una estona a la seva esquena.

– Quin és el seu nom?

– Kleard.

Li van donar un lloc d’honor.

– Crec que – la veu de Kolb va trencar el silenci – no podem trobar un home millor per a aquesta posició que Kleard. És jove, però cap de nosaltres és més que ell.

–Això és, això és!… Llarga vida a Kleard!… – totes les veus van rugir.

Kolb i Talb el van portar al lloc del president. Tothom va fer un arc profund i es va fer un silenci absolut.

– Gràcies, germans, per la vostra alta consideració i per aquest honor que m’heu concedit tan unànimement. Les vostres esperances, que ara em mantenen, són massa afalagadores. No és fàcil dirigir el vaixell dels desitjos de la nació en aquests dies tan importants, però faré tot el que estigui a la meva disposició per justificar la vostra confiança, per representar sincerament la vostra opinió i per merèixer la meva alta consideració per mi. Gràcies, germans, per elegir-me.

– Hurra! Hurra! Hurra – van cridar els electorsde totes bandes.

– I ara, germans, espero que em permeteu dir unes paraules sobre aquest important esdeveniment. No és fàcil patir dolors, com els turments que hi ha a la nostra disposició; no és fàcil tenir un front marcat amb ferro calent. De fet, no — són dolors que no tots els homes poden suportar. Deixeu tremolar els covards, deixeu-los esclatar de por, però no hem d’oblidar ni un moment que som fills d’avantpassats valents, que la sang noble corre a les nostres venes, la sang heroica dels nostres avis, els grans cavallers que solien morir sense parpellejar per la llibertat i pel bé de tots nosaltres, la seva descendència. El nostre patiment és lleu, si penseu en el seu patiment— ens comportarem com a membres d’una raça degenerada i covarda ara que vivim millor que mai? Cada patriota vertader, tothom qui no vulgui fer vergonya a la nostra nació davant tot el món, suportarà el dolor com un home i un heroi.

– Això és, això és!… Llarga vida a Kleard!

Va haver-hi diversos oradors fervents després de Kleard; van animar la gent atemorida i van repetir més o menys el que Kleard havia dit.

Aleshores, un vell i desgastat pàl·lid, amb la cara arrugada, els cabells i la barba tan blanques com la neu, va demanar parlar. Els genolls li tremolaven de l’edat, les mans tremolaven, l’esquena doblegada. La seva veu va tremolar, els seus ulls brillants de llàgrimes.

– Nens – va començar, amb les llàgrimes que es van arrodonir per les galtes blanques i arrugades i caient sobre la barba blanca; – soc miserable i moriré aviat, però em sembla que millor que no haguéssiu de permetre que tanta vergonya us vingués. Tinc cent anys i he viscut tota la meva vida sense això!… Per què s’ha d’estampar la marca d’esclavitud al meu cap blanc i cansat?…

– Avall amb aquell vell! – va cridar el president.

– Avall amb ell! – van cridar altres.

– El vell covard!

– En lloc d’animar la joventut, fa por a tothom!

– Hauria d’avergonyir-se dels seus cabells grisos! Ha viscut força temps i encara pot tenir por –  els joves som més valents…

– Avall amb el covard!

– Llanceu-lo!

– Avall amb ell!

Una multitud d’enutjosos valents i joves patriotes es va precipitar sobre el vell i van començar a empènyer-lo, tirar-lo i pegar-lo amb ràbia.

Finalment el van deixar anar per la seva edat – si no, l’haurien lapidat viu.

Tots es van comprometre a ser valents demà i a mostrar-se dignes de l’honor i la glòria de la seva nació.

La gent es va anar de la reunió en un ordre excel·lent. Al separar-se, van dir:

– Demà veurem qui és qui!

– Resoldrem els caçadors demà!

– Ha arribat el moment de que els dignes es distingeixin dels indignes, de manera que tot canalla no podrà presumir d’un cor valent!

Vaig tornar a la posada.

– Heu vist de què estem fets? – em va preguntar amb orgull el propietari.

– De veritat que sí, – vaig respondre automàticament, sentint que la meva força m’havia abandonat i que el meu cap em molestava amb estranyes impressions.

Aquell mateix dia, vaig llegir al seu diari un article principal que va aparèixer de la manera següent:

– Ciutadans, ha arribat el moment d’aturar la jactància i lo jactanciós entre nosaltres; és hora de deixar d’estimar les paraules buides que fem servir amb profusió per mostrar les nostres virtuts i deserts imaginaris. Ha arribat el moment, ciutadans, de posar a prova les nostres paraules i de demostrar qui és realment digne i qui no. Però creiem que no hi haurà covards vergonyosos entre nosaltres que hauran de ser portats per la força al lloc de marca designat. Cadascun de nosaltres que sent en les seves venes una gota de la sang noble dels nostres avantpassats lluitarà per estar entre els primers a suportar el dolor i l’angoixa, orgullosos i plàcids, perquè aquest és un dolor sant, és un sacrifici pel bé del nostre país i pel benestar de tots nosaltres. Endavant, ciutadans, perquè demà és el dia de la noble prova!…

El propietari va anar a dormir aquell dia immediatament després de la reunió per tal d’arribar el més aviat possible al lloc designat l’endemà. Tanmateix, molts havien anat directament a l’Ajuntament per estar el més a prop possible del principi de la fila.

L’endemà també vaig anar a l’ajuntament. Tothom hi era, jove i vell, masculí i femení. Algunes mares van portar els seus nadons als seus braços perquè es poguessin identificar amb la marca d’esclavitud, és a dir d’honor, i obtenir així un dret més gran a les altes funcions del servei civil.

Hi havia empentes i grolleries (ja que són com els serbis, i en certa manera me n’alegro), i tothom s’esforçava per a ser el primer a la porta. Alguns fins i tot agafaven a uns altres per la gola.

Els marcatges eren posats per un funcionari especial amb un vestit formal i blanc, que va  ser reprotxat lleugerament per la gent:

– No us molgueu, pel bé de Déu, arribarà el torn de tothom – no sou animals, suposo que podem gestionar-ho tot sense empentar-nos.

Va començar el marcatge. Un va cridar, l’altre només va gemegar, però ningú no era capaç de suportar-lo sense fer cap son mentre jo hi fos.

No vaig poder suportar gaire temps per mirar aquesta tortura, així que vaig tornar a la posada, però alguns ja eren allà, menjant i bevent.

– Ja s’ha acabat! – va dir un d’ells.

– Bé, no cridàvem de veritat, però Talb bramava com un ruc!… – va dir un altre.

– Ja veieu com és el vostre Talb, i vau voler tenir-lo com a president de la reunió ahir.

– Ah, mai no se sap!

Parlaven, gemegant amb dolor i arruïnament, però intentaven amagar-lo l’un de l’altre, perquè s’avergonyien que els creguessin covards.

Kleard es va deshonrar, perquè va gemegar, i un home que es deia Lear era un heroi perquè va demanar que les dues marques estiguessin impressionades al front i que mai no sentís dolor. Tot el poble parlava amb el major respecte només sobre ell.

Algunes persones van fugir, però tothom va ser menyspreat.

Al cap d’uns quants dies, el que tenia dues marques al front va caminar amb el cap alt, amb dignitat i autoestima, ple de glòria i orgull, i allà on anés, tothom es va inclinar i es va abatre el barret per saludar l’heroi del dia.

Homes, dones i nens corrien darrere seu al carrer per veure el millor home de la nació. Allà on anava, el xiuxiueig inspirat per la seva admiració el seguia: “Lear, Lear!… És ell!… Aquest és l’heroi que no va ganyolar, que no va fer cap son, mentre que dues marques es van quedar impressionades al seu front!”, va ser lloat i glorificat en els titulars dels diaris.

I havia merescut l’amor de la gent.

Arreu escolto aquest elogi i començo a sentir la vella i noble sang sèrbia corrent per les meues venes. Els nostres avantpassats eren herois, van morir empalats a les estaques per la llibertat; també tenim el nostre heroic passat i el nostre Kosovo. M’emociono amb orgull i vanitat nacional, desitjós de mostrar com de valenta és la meva raça i de córrer a l’Ajuntament i cridar:

– Per què lloeu el vostre Lear?… Mai heu vist autèntics herois! Veniu a veure com és la noble sang sèrbia! Apliqueu-me deu marques al cap, no només dues!

El funcionari amb el vestit blanc em va fer la marca prop del front, i vaig començar… Em vaig despertar del meu somni.

Vaig fregar-me el front amb por i em vaig creuar, preguntant-me per les coses estranyes que apareixen en els somnis.

– Vaig eclipsar la glòria del seu Lear gairebé, – vaig pensar i, satisfet, em vaig convertir i em vaig lamentar d’alguna manera que el meu somni no s’hagués acabat.

 

A Belgrad, 1899.
Per al projecte “Radoje Domanović” traduït per Alba Campoy Martínez, 2020.

Raonament d’un bou serbi ordinari

En aquest món hi ha una gran quantitat de meravelles i, com diuen molts, el nostre país es desborda de meravelles, fins a tal punt que les meravelles ja no són meravelles. Hi ha gent de posicions molt altes que no pensa gens, i com a compensació, o potser per altres raons, van començar a pensar el bou d’un camperol normal, que no es diferencia res dels bous serbis. Déu sap què va passar, que va fer que aquest enginyós animal s’emprengués d’un esforç tan descarat, sobretot perquè s’havia demostrat que a Sèrbia aquesta desgraciada ocupació només podia provocar-vos perjudici. Diguem llavors que aquest pobre diable, en tota la seva ingenuïtat, ni tan sols sabia que aquest esforç no és rendible a la seva terra natal, per la qual cosa no li atribuirem un coratge cívic particular. Però no deixa de ser un misteri per què un bou hauria de pensar, ja que no és votant, ni regidor, ni alcalde, ni ha estat elegit diputat en cap assemblea bovina, o fins i tot (si ha arribat a certa edat) senador. I si la pobra ànima hagués somiat convertit en un ministre d’estat a qualsevol país boví, hauria d’haver sabut que, per contra, hauria de practicar com pensar el mínim possible, com aquells excel·lents ministres d’alguns països més feliços, encara que el nostre tampoc té tanta sort en aquest sentit. Al final, per què hem de preocupar-nos per què un bou de Sèrbia ha intentat esforçar-se, abandonat pel seu poble? També pot haver passat que va començar a pensar només per algun instint natural seu.

Aleshores, quin tipus de bou és? Un bou corrent que, com ens ensenya la zoologia, té un cap, un cos i unes extremitats, com tots els altres bous; tira un carro, pastura l’herba, llepa sal, rumia i brama. El seu nom és Sivonja, el bou gris.

Aquí és com va començar a pensar. Un dia, el seu amo li va col·locar el jou i el seu amic, Galonja, va carregar uns piquets robats al carret i els va portar a la ciutat per vendre’ls. Gairebé immediatament a l’entrada a la ciutat, va vendre els piquets i després va treure el jou a Sivonja i al seu camarada, va enganxar la cadena que els lliga fins al jou, va llançar un manat d’estepicursor davant d‘ells i va entrar alegrement a una petita taverna per refrescar-se amb un poques copes. Al poble hi havia un festival en curs, de manera que hi havia homes, dones i nens que passaven de tots els costats. Galonja, conegut per altres bous per ser una mica mut, no va mirar res, en canvi, es va enganxar al seu dinar amb tota serietat, va menjar fins engrossir-se la panxa, va bramar una mica per pura diversió, i després es va asseure, dolçament mig adormit i rumiant. Totes les persones que hi passaven no es preocupaven per ell. Només està mig adormit i rumiant tranquil·lament (és una llàstima que no sigui un humà, amb totes aquestes predisposicions per una professió elevada). Però Sivonja no va poder prendre una sola mossegada. Els seus ulls de somni i la trista expressió del seu rostre van mostrar a primera vista que es tractava d’un pensador i d’una ànima dolça, impressionable. La gent, els serbis, passa per davant, orgullosos del seus passats gloriosos, del seus noms, de les seves nacions, i aquest orgull demostra els seus comportaments i ritmes. Sivonja ho va observar, i la seva ànima es va consumir de sobte per la pena a causa de la tremenda injustícia, i no va poder, sinó, sucumbir a una emoció tan forta, sobtada i poderosa; va resoldre amb tristesa, adoloradament, i les llàgrimes li van passar pels ulls. I en el seu immens dolor, Sivonja va començar a pensar:

– De què són tan orgullosos el meu amo i els seus compatriotes, els serbis? Per què mantenen el cap tan alt i miren el meu poble amb orgull i menyspreu? Estan orgullosos de la seva pàtria, orgullosos que el destí misericordiós els ha concedit néixer aquí a Sèrbia. La meva mare també em va parir aquí a Sèrbia, i Sèrbia no només és la meva terra natal, sinó també la del meu pare, i els meus avantpassats han vingut a aquestes terres des de l’antiga pàtria eslava. I, tanmateix, ningú de nosaltres no s’ha sentit orgullós d’això, només hem tingut l’orgull de la nostra capacitat de tirar una càrrega més gran costa amunt; fins avui, mai no ha dit un bou a un bou alemany: „Què voleu de mi, sóc un bou serbi, la meva pàtria és l’orgullós país de Sèrbia, tots els meus avantpassats havien estat vedats aquí i aquí, en aquesta terra , són les sepultures dels meus avantpassats. „Déu no ho vulgui, mai ens enorgulleixem d’això, mai no ens ho ha arribat al cap, ni tan sols estan orgullosos d’això. Gent estranya!

Agafat per aquests pensaments, el bouva sacsejar-se el captristament, li va sonar la campaneta del seu coll i va agitar el jou. Galonja va obrir els ulls, va mirar al seu amic i va gemegar:

– Allà tornes a anar amb aquest disbarat! Menja, ximple, engreixa’t, mira les teues costelles tot sortint; si fos bo pensar, la gent no ens ho hauria deixat als bous. De cap manera hauríem estat tan afortunats!

Sivonja va mirar al seu camarada amb llàstima, va apartar el cap i es va submergir en els seus pensaments.

– Tenen orgull del seu passat gloriós. Tenen el seu Camp de Kosovo, la batalla de Kosovo. En gran mesura, els meus avantpassats no han tret carros amb menjar i armaments fins aleshores? Si no fos per nosaltres, les persones haurien de fer-ho elles mateixes. Després hi ha l’alçament contra els turcs. Un gran i noble esforç, però qui hi havia aleshores? Van ser aquests imbècils de nassos alts, jactant-se amb orgull davant meu com si fos el seu mèrit, qui vancomençar l’alçament? Aquí, pren com a exemple el meu mestre. També està tan orgullós i es mostra orgullós de la revolta, sobretot pel fet que el seu besavi va morir en la guerra d’alliberament com un autèntic heroi. I aquest és el mèrit del meu mestre? El seu besavi tenia dret a estar orgullós, però no ell; el seu besavi va morir perquè el meu amo, el seu descendent, pogués quedar lliure. Llavors, és lliure i com fa servir la seva llibertat? Va robar els piquets d’altres persones, s’asseu al carro, i he de tirar d’ell i dels piquets mentre està adormit a les regnes. Ara ha venut els seus piquets, beu licor, no fa res i està orgullós del seu gloriós passat. I, quants dels meus avantpassats havien estat sacrificats a la revolta per alimentar els combatents? I els meus avantpassats no van tirar els armaments, els canons, els aliments, les municions? Però no ens enorgulleix els mèrits perquè no hem canviat; encara avui fem el nostre deure, de la mateixa manera que els nostres avantpassats ho feien, amb paciència i consciència.

Estan orgullosos del patiment dels seus avantpassats i dels cinc-cents anys d’esclavitud. Els meus parents han patit al llarg de la nostra existència, i encara avui patim i estem esclavitzats, però no ho cridemper damunt de les nostres veus. Diuen que els turcs els havien torturat, sacrificat i empalat; bé, els meus avantpassats van ser sacrificats tant per serbis com per turcs, i van ser torrats, i van provocar tota mena de tortures.

Estan orgullosos de la seva religió, però no creuen en res. Quina és la culpa de mi i de la meva gent que no podem ser acceptats entre els cristians? La seva religió els diu que “no robareu” i el meu amo roba i beu pels diners que va obtenir per robar. La seva religió els ordena que estimin els seus veïns i, tanmateix, només fan mal als uns i als altres. Per a ells, el millor dels homes, un exemple de virtut, és el que no fa mal, i, per descomptat, ningú no es planteja demanar a algú que faci alguna cosa bona, a part de no fer mal. És tan baix que han aconseguit que els seus exemples de virtut no són més que qualsevol element inútil que no faci mal.

El bou va sospirar profundament i el seu sospir va alçar la pols de la carretera.

– Aleshores, va continuar el bou amb els seus tristos pensaments: en aquest cas, no sóc jo i els meus parents millor que això? Mai he assassinat a ningú, mai he difamat a ningú, no he robat res, no he acomiadat a un home innocent del servei públic, no he fet un dèficit a la tresoreria de l’Estat ni he declarat una fallida falsa, mai he encadenat ni arrestat persones innocents, mai he calumniat als meus amics, mai no he anat contra els meus principis de bous, no he fet falsos testimonis, mai vaig ser ministre d’estat i mai no vaig fer cap dany al meu país, i no només no vaig fer cap mal, sinó que faig bé als que em fan mal. La meva mare em va donar a llum i, de seguida, els homes malvats van agafar la llet de la meva mare. Com a mínim Déu ha creat herba per als bous, i no per als homes, i no obstant això, ens la priven també. Tot i així, a més de tot això, tirem els carretons dels homes, llaurem els seus camps i els alimentem amb pa. I, tanmateix, ningú admet els nostres mèrits que fem per la pàtria…

– O bé agafem el dejuni com a exemple; bé, per als homes, la religió diu que s’assegueren tots els dies de festa i, tanmateix, ni tan sols estan disposats a suportar aquest petit dejuni, mentre jo i el meu poble fem el dejuni tota la vida, des que hem estat deslligats del pit de la mare.

El bou va baixar el cap com si estigués preocupat, després el va alçar, va bufar enfadat i va semblar que alguna cosa important li tornava a turmentar; de sobte, va gemegar amb alegria:

– Ah, ja ho sé, ha de ser això – i va continuar pensant –, això és; estan orgullosos de la seva llibertat i dels seus drets civils. Necessito posar-me en ment seriosament.

I estava pensant, pensant, però no ho podia fer res.

– Quins són els seus drets? Si la policia els ordenés que votessin, voten, i així, podríem fer-ho tan fàcilment: “A favoo-o-o-or!” I si no s’els ordenen, no s’atrevien a votar, o fins i tot fer incursions en política, com nosaltres. També pateixen cops a la presó, encara que siguin completament innocents. Al menys, bramem y movem les nostres cues, i ells ni tan sols tenen aquest petit coratge cívic.

I en aquell moment, el seu amo va sortir de la taverna. Emborratxat, esglaonat, els ulls desdibuixats, balbejant algunes paraules incomprensibles, es va dirigir amb sinceritat cap al carret.

– Heus aquí, com és aquest orgullós descendent utilitzant la llibertat que es va guanyar amb la sang dels seus avantpassats? Tens raó, el meu amo és un borratxo i un lladre, però, com fan servir els altres aquesta llibertat? Només per deixar-nos enlairats i enorgullir-se del passat i del mèrit dels seus avantpassats, als quals aporten tant com jo. I nosaltres bous, vam quedar com a treballadors i útils igual que els nostres avantpassats. Som bous, però encara podem sentir-nos orgullosos de la nostra feina i ardus mèrits.

El bou va sospirar profundament i va preparar el coll per al jou.

 

A Belgrad, 1902.
Per al projecte “Radoje Domanović” traduït per Alba Campoy Martínez, 2020.

Líder (2/3)

(pagina anterior)

Al día siguiente, todas las personas que tenían el valor de ir en un largo viaje se reunieron. Más de doscientas familias fueron al lugar designado. Sólo algunos permanecieron en casa para cuidar del viejo asentamiento.

Ciertamente, era triste ver esta masa de personas miserables a quienes el amargo infortunio forzó a abandonar la tierra donde nacieron y donde están las tumbas de sus ancestros. Sus rostros estaban demacrados, desgastados y quemados por el sol. El sufrimiento de muchos laboriosos años mostró su efecto en ellos y transmitía una imagen de miserable y amarga desesperación. Pero en este preciso instante, estaban viendo el primer destello de esperanza – ciertamente mezclado con nostalgia.  Una lágrima cayó por el arrugado rostro de muchos hombres mayores, quienes suspiraron desesperadamente y sacudieron su cabeza con un mal presentimiento. Ellos preferirían quedarse por un tiempo para poder morir entre esas rocas en vez de buscar una mejor patria. Muchas de las mujeres se lamentaron y se despidieron de las tumbas de sus muertos que estaban dejando.

Los hombres estaban tratando de ser valientes y estaban gritando – Bueno, ¿ustedes quieren seguir muriéndose de hambre esta tierra condenada y viviendo en estas chozas? En realidad, ellos hubieran preferido llevarse a toda la región maldita y las casas desmoronadas con ellos de ser posible.

Se escuchaba el ruido y los gritos usuales que había en toda masa de gente. Tantos hombres como mujeres estaban inquietos. Los niños chillaban mientras eran mecidos en la espalda de sus madres. Incluso el ganado estaba un poco impaciente. No habían muchas reses, un ternero por aquí y uno por allá, y luego un magro y peludo jamelgo con una gran cabeza y piernas gordas, sobre el cual estaban cargando alfombras viejas, bolsas e incluso dos sacos sobre la silla de montar, así que el pobre animal se mecía bajo el peso. Sin embargo, logró mantenerse de pie y relinchaba de vez en cuando. Otros estaban cargando burros; los niños estaban jalando perros con correas. Hablando, gritando, maldiciendo, lamentándose, llorando, ladrando, relinchando – Abundaba de todo. Incluso un burro rebuznando de vez en cuando. Pero el líder no pronunció ni una palabra, como si todo el asunto no fuera de su incumbencia. ¡Un verdadero hombre sabio!

Él solo se sentó pensativo y en silencio, con su cabeza hacia abajo. De vez en cuando escupía, eso era todo. Pero a cuenta de su extraño comportamiento, su popularidad creció tanto que todos habrían pasado a través del fuego y el agua, como ellos decían, por él. Se podía escuchar la siguiente conversación:

– Deberíamos estar felices de haber encontrado semejante hombre. De haber seguido adelante sin él, ¡Dios no lo permita! Habríamos perecido. Él tiene inteligencia verdadera, ¡te lo digo! Está callado. ¡Todavía no ha dicho nada! – dijo alguien mientras miraba al líder con respeto y orgullo.

– ¿Qué debería decir él? Quien sea que hable demasiado no piensa mucho. Un hombre inteligente, ¡eso es seguro! Él solo reflexiona y no dice nada, – agregó otro y él también observó al líder con asombro.

– ¡No es fácil guiar a tantas personas! Tiene que recopilar sus pensamientos porque tiene un gran trabajo en sus manos, – dijo nuevamente el primero.

Llegó el momento de empezar. Sin embargo, ellos esperaron un rato para ver si alguien cambiaba de parecer y venía con ellos, pero en vista de que nadie vino, no se quedaron por más tiempo.

– ¿No deberíamos irnos? – le preguntaron al líder.

Él se levantó sin decir una palabra.

Los hombres más valientes se agruparon inmediatamente alrededor de él para estar a la mano en caso de peligro o de una emergencia.

El líder, frunciendo el ceño, con la cabeza baja, dio unos cuantos pasos, balanceando su bastón en frente de él de una forma digna. El grupo se movió en conjunto detrás de él y gritaron varias veces, “¡Larga vida a nuestro líder!” dió unos cuantos pasos más y chocó contra una cerca en frente del ayuntamiento. Ahí, naturalmente, se detuvo; así que el grupo se detuvo también. El líder dió un paso hacia atrás y golpeó su bastón contra la cerca unas cuantas veces.

– ¿Qué quiere que hagamos? – preguntaron.

Él no dijo nada.

– ¿Qué deberíamos hacer? ¡Derribar la cerca! ¡Eso es lo que haremos! ¿No ven que nos está mostrando con su bastón lo que hay que hacer? – gritaron aquellos que estaban parados alrededor del líder.

– ¡Hay una puerta! ¡Hay una puerta! – gritaron los niños y apuntaron a la puerta que estaba al frente de ellos.

– Shh, niños, ¡hagan silencio!

– Que Dios nos ayude. ¿Qué está pasando? – unas cuantas mujeres se hicieron la cruz.

– ¡Ni una palabra! Él sabe que hacer. ¡Destruyan la cerca!

En un instante la cerca había sido destruida como si nunca hubiese estado ahí.

Ppasaron por la cerca.

Apenas habían avanzado cien pasos cuando el líder se tropezó con un gran arbusto con espinas y se detuvo.

Con gran dificultad logró salir y luego empezó a golpetear su bastón en todas las direcciones. Nadie se movió.

– ¿Y cuál es el problema ahora? – gritaron aquellos en la parte de atrás.

– ¡Corten el arbusto! – gritó uno de los que estaba alrededor del líder.

– ¡Ahí está el camino, detrás de los arbustos con espinas! ¡Ahí está!  – gritaron los niños e incluso muchas personas en la parte de atrás.

– ¡Ahí está el camino! ¡Ahí está el camino! – se burlaron aquellos que estaban alrededor del líder, imitándolos con enojo. – ¿Y cómo nosotros hombres ciegos podemos saber adónde nos está guiando? No todo el mundo puede dar órdenes. El líder sabe cual es la mejor ruta y la más directa. ¡Corten el arbusto espinoso!

Se apuraron a despejar el camino.

– Auch, – lloró alguien que se clavó una espina en la mano y alguien que fue golpeado en el rostro por una rama de mora.

– Hermanos, no pueden obtener algo de nada. Tienen que esforzarse un poco para triunfar, – respondió el más valiente del equipo.

Ellos pasaron a través del arbusto luego de mucho esfuerzo y siguieron adelante.

Luego de deambular un poco más, se encontraron con un montón de troncos. Estos también los echaron a un lado y continuaron.

Muy poco camino fue recorrido en el primer día porque tuvieron que superar varios obstáculos similares. Y todo esto con poca comida porque algunos habían llevado solamente pan seco y un poco de queso mientras que otros sólo tenían pan para satisfacer su hambre. Algunos no tenían nada en absoluto.  Afortunadamente, era verano así que encontraron árboles frutales por aquí y por allá.

Así, aunque en el primer día recorrieron un pequeño trecho, se sentían muy cansados. No aparecieron grandes peligros y tampoco hubo accidentes. Naturalmente, en una iniciativa tan grande los siguientes eventos deben ser considerados como pequeñeces: una espina se atascó en el ojo izquierdo de una mujer, el cual se cubrió con un paño húmedo; un niño se precipitó contra un tronco y quedó cojeando; un anciano se tropezó con un arbusto de moras y se torció el tobillo; luego de que le aplicaron cebolla molida, el hombre soportó valientemente el dolor y, apoyándose en su bastón, cojeaba valerosamente detrás del líder. (Para estar seguros, varios dijeron que el anciano estaba mintiendo sobre su tobillo, que solo estaba fingiendo porque estaba ansioso por volver.) Rápidamente, sólo habían algunos que no tenían una espina en su brazo o el rostro armado. Los hombres lo soportaron con heroísmo mientras que las mujeres maldijeron el momento en que salieron y los niños lloraban, naturalmente, porque no entendían que todo ese esfuerzo y dolor sería recompensado en abundancia.

Para la felicidad y alegría de todos, nada le pasó al líder. Francamente, si dijéramos la verdad, estaba bastante protegido, pero aun así, el hombre era simplemente suertudo. En la primera noche en el campamento, todos rezaron y le agradecieron a Dios que el viaje del viaje había sido exitoso y que nada, ni siquiera la más mínima desgracia, le había pasado al líder. Entonces, uno de los hombres más valientes empezó a hablar. Su rostro había sido arañado por un arbusto de moras, pero él simplemente no le prestó atención.

– Hermanos,  – comenzó – un exitoso día de viaje ha quedado detrás de nosotros. Gracias a Dios. El camino no es fácil, pero tenemos que aguantar hasta el final porque todos sabemos que este difícil camino nos guiará a la felicidad. Que el poderoso Dios proteja a nuestro líder de cualquier daño para que pueda continuar guiándonos con éxito.

– ¡Mañana perderé mi otro ojo si las cosas siguen como hoy! – dijo una de las mujeres, furiosa.

– ¡Auch, mi pierna! – gritó el anciano, motivado por el comentario de la mujer.

Los niños siguieron quejándose y lloriqueando y a las madres se les dificultó silenciarlos para que el vocero hablará.

– Sí, perderás tu otro ojo, – explotó de ira, – ¡y que pierdas ambos! No es una gran desgracia para una mujer perder ambos ojos por una causa tan grande. ¡Vergüenza! ¿Nunca piensas en el bienestar de tus hijos? ¡Dejemos que la mitad de nosotros fallezca en esta labor! ¿Qué diferencia hace? ¿Qué es un ojo? O ¿qué uso tienen tus ojos cuando hay alguien que ve por nosotros y nos guía a la felicidad? ¿deberíamos abandonar nuestro compromiso por un tu ojo y por la pierna de un anciano?

-¡Está mintiendo! ¡El anciano está mintiendo! él sólo finge para que pueda volver – resonaron voces de todas partes.

– Hermano, quien sea que no quiera continuar – dijo el vocero nuevamente – dejemos que regrese en vez de quejarse y sembrar cizaña en el resto de nosotros. Por lo que a mí respecta, ¡voy a seguir a nuestro sabio líder mientras todavía quede algo de mí!

El líder estaba callado.

Todo el mundo empezó a verlo y a susurrar:

– ¡Está absorto en sus pensamientos!

– ¡Un hombre sabio!

–¡Miren su frente!

– ¡Siempre está frunciendo el ceño!

– ¡Serio!

– ¡Él es valiente! Eso se ve en todo su ser.

– ¡Puedes decirlo de nuevo! Cercas, troncos, zarzas – se abre paso a través de todo. Seriamente golpetea su bastón, no dice nada y tienes que adivinar que tiene en la mente.

(página siguiente)

Líder (1/3)

– Hermanos y amigos, he escuchado todos sus discursos, así que les pido que ahora me escuchen a mí. Todos nuestros debates y discusiones no valen nada mientras que sigamos en esta región estéril. Nada ha podido crecer en este suelo arenoso y en estas rocas, incluso cuando había años lluviosos, ni de qué hablar en esta sequía como ninguno de nosotros habíamos visto antes. ¿Cuántas veces más nos reuniremos de esta manera a hablar en vano? El ganado se está muriendo sin comida y dentro de poco, nosotros y nuestros hijos también moriremos de hambre. Tenemos que encontrar otra solución que sea mejor y más sensata. Creo que sería mejor irnos de esta tierra árida y salir al mundo para encontrar un suelo mejor y más fértil porque simplemente no podemos seguir viviendo así.

Así, un habitante de una provincia infértil habló una vez con una cansada voz en una reunión. Dónde y cuándo fue eso, no nos incumbe ni a usted ni a mí, creo. Es importante creerme que pasó en algún lugar de alguna tierra hace mucho tiempo, y eso es suficiente. Para ser honesto, en un momento pensé que de alguna forma inventé toda esta historia, pero poco a poco me liberé de esta desagradable ilusión. Ahora, creo firmemente que voy a contar lo que realmente pasó y debió haber pasado en alguna parte y en algún momento, y que de ninguna manera pude haberlo inventado.

Los oyentes, con rostros pálidos y demacrados y miradas vacías, sombrías y casi incomprensibles con sus manos bajo sus cinturones, parecían cobrar vida ante estas sabias palabras. Cada uno ya se estaba imaginando que estaba hablando de un tipo de tierra mágica y paradisíaca donde la recompensa del agotador trabajo sería una abundante cosecha.

– ¡Así es! ¡Así es! – susurraban las voces exhaustas desde todos los lados.

– ¿Este lugar está cer… ca…? – un murmuro alargado se escuchó de una esquina.

– ¡Hermanos! – empezó a decir otro con una voz bastante fuerte. Tenemos que seguir este consejo inmediatamente porque no podemos seguir así por más tiempo. Nos hemos esforzado y cansado, pero todo ha sido en vano. Hemos sembrado semillas que pudieron haber servido para la comida, pero llegaron las inundaciones y se llevaron las semillas y el suelo lejos de las laderas, dejando solamente la roca descubierta. ¿Deberíamos quedarnos aquí por siempre y trabajar desde la mañana hasta la noche sólo para seguir hambrientos y sedientos, desnudos y descalzos? Tenemos que salir y buscar tierras mejores y más fértiles, donde el trabajo duro producirá abundantes cultivos.

– ¡Vamos! ¡Vamos inmediatamente porque este lugar no es apto para seguir viviendo!

El susurro se levantó y cada uno empezó a alejarse, sin pensar hacia donde iban.

– ¡Esperen, hermanos! ¿A dónde van? – El primer orador empezó a hablar de nuevo – Claro, debemos ir, pero no así. Tenemos que saber a dónde vamos. De otra forma, podemos terminar en una situación peor en vez de salvarnos. Sugiero que elijamos un líder a quien todos debemos obedecer y quien nos mostrará el mejor camino.

– ¡Elijamos! Escojamos a alguien ahora mismo, – se escuchó en todas partes.

La discusión se agitó, tornándose un verdadero caos. Todos hablaban y nadie escuchaba o podía escuchar. Empezaron a separarse en grupos, cada persona mascullando para sí mismo y entonces incluso los grupos se separaron. En parejas, empezaron a tomarse de los brazos, hablando, tratando de probar algo, jalándose las mangas entre sí y haciendo señas con sus manos para que hicieran silencio. Entonces, todos ellos se volvieron a reunir, todavía hablando.

– ¡Hermanos! – de repente una fuerte voz resonó y ahogó a todas las otras voces roncas y apagadas. – No podemos llegar a ningún tipo de acuerdo así. Todo el mundo está hablando y nadie escucha. ¡Escojamos un líder! ¿Quién entre nosotros podemos escoger? ¿Quién entre nosotros ha viajado lo suficiente para conocer todos los caminos? Todos nos conocemos bien y, sin embargo, yo no me pondría a mí mismo o a mis hijos bajo el liderazgo de una persona aquí. En su lugar, díganme ¿quién conoce a ese viajero por ahí que ha estado sentado en la sombra de la orilla del camino desde esta mañana?

Se hizo el silencio. Todos voltearon hacia el extraño y lo evaluaron de la cabeza a los pies.

El viajero, de edad media, con un rostro sombrío el cual era apenas visible por su barba y cabello largo, estaba sentado y se mantenía en silencio como estaba antes, absorto en sus pensamientos y golpeando su gran bastón cada cierto tiempo.

– Ayer vi al mismo hombre con un jovencito. Estaban agarrándose de las manos y bajando por la calle. Y anoche, el joven dejó la aldea, pero el extraño se quedó aquí.

– Hermanos, olvidemos estas tontas pequeñeces para no perder tiempo. Quien sea que sea, ha venido de lejos ya que ninguno de nosotros lo conoce y él definitivamente conoce el camino más corto y el mejor para guiarnos. Mi opinión es que es un hombre muy sabio porque está sentado ahí en silencio y pensando. Cualquier otra persona ya habría husmeado en nuestros asuntos diez veces o más o habría empezado una conversación con uno de nosotros, pero él ha estado sentado ahí todo este tiempo bastante solo y sin decir nada.

– Por supuesto, el hombre está sentado en silencio porque está pensando en algo. No puede ser de otra manera solamente que él es muy inteligente – coincidieron los otros y empezaron a examinar nuevamente al extraño. Cada uno había descubierto un rasgo brillante en él, una prueba de su inteligencia extraordinaria.

No pasaron mucho más tiempo hablando, así que finalmente todos acordaron que sería mejor preguntarle a este viajero – quien les parecía que Dios había mandado para guiarlos en el mundo para buscar un mejor territorio y un suelo más fértil. Él debería ser su líder y ellos lo escucharían y lo obedecerían sin dudarlo.

Escogieron diez hombres entre ellos, quienes irían donde el extraño para explicarle su decisión. Esta delegación era para mostrarle el miserable estado de su estado y pedirle que fuera su líder.

Así que los diez fueron y se arrodillaron humildemente. Uno de ellos empezó a hablar acerca del infructuoso suelo del área, acera de los años áridos y la miseria en la que todos se encontraban. Terminó de la siguiente manera:

– Estas condiciones nos obligan a dejar nuestros hogares y nuestra tierra y mudarnos en el mundo para hallar una patria mejor. Justo en este momento, cuando finalmente llegamos a un acuerdo, parece que Dios nos ha mostrado misericordia y te ha enviado a nosotros – tú, un sabio y digno extraño – y que tú nos guiarás y librarás de nuestra miseria. En nombre de todos los habitantes aquí, te pedimos que seas nuestro líder. A donde vayas, te seguiremos. Conoces los caminos y definitivamente naciste en una mejor y más feliz tierra. Te escucharemos y obedeceremos cada una de tus órdenes. Sabio extraño ¿aceptarías salvar tantas almas de la ruina? ¿Serías nuestro líder?

Durante todo este suplicante discurso, el sabio extraño no levantó la cabeza ni una sola vez. Permaneció en la misma posición que lo encontraron, durante todo ese tiempo. Tenía la cabeza baja, el ceño fruncido y no dijo nada.  Sólo golpeaba su bastón contra el piso de vez en cuando y – pensaba. Cuando terminó el discurso, murmuró brusca y lentamente sin cambiar su posición:

– ¡Lo haré!

– Entonces, ¿podemos ir contigo y buscar un mejor lugar?

– ¡Sí pueden! – continuó sin levantar la cabeza.

Afloró el entusiasmo y las expresiones de gratitud, pero el extraño no dijo nada al respecto.

Los diez le informaron a la multitud de su éxito, añadiendo que apenas ahora vieron la gran sabiduría que poseía el hombre.

– Él ni siquiera se movió del lugar o subió la cabeza por lo menos para ver quien estaba hablándole. Sólo se sentó en silencio y meditó. A toda nuestra charla y apreciación sólo pronunció cuatro palabras.

– ¡Un sabio de verdad! ¡Inteligencia excepcional! – gritaron felizmente de todas partes, afirmando que Dios mismo lo había enviado como un ángel del cielo para salvarlos. Todos estaban firmemente convencidos del éxito bajo tal líder, quien no sería perturbado por nada en el mundo. Y así se decidió partir al día siguiente al alba.

(página siguiente)