Mũtongorĩa (1/3)

– Ariũ a ithe na arata, nĩnjiguĩte mĩario yanyu yothe, na rĩundiramũũria mũthikĩrĩrie. Mawoni na mĩario yitũ yothe ti ya bata gũkĩra ũũmwe witũitũra-inĩ rĩrĩithata. Mũthanga-inĩũyũ na mahiga-inĩ maya hatiarĩ kĩndu kĩngiakũra, ona mĩaka ĩrĩa yũũraga, tiga thaici kũrĩ na ng’araguĩrĩa ithuĩ tũtarĩ tuona. E nĩihinda rĩigana atĩa tũkonanarĩngĩtuarie tũhũ? Ng’ombe cĩĩtũ nĩirakua nĩ kũaga irio, na icia ikuhĩ ona ĩthuĩ na ciana cĩĩtũ nĩtũkũhũta. No mũhaka twethe kĩhonia kiega na gĩtaũku. Nĩndĩreciiria nĩ kaba kũũma itũra rĩrĩ rĩaru tũthiĩ tũgeethe kũndũ kwega na kũrĩ na mũthanga mũnorũ tondũ tũtĩngĩikara ũ makeria.

Nĩũndũũcio mũikari wa gĩcigo kĩho gitarĩ kinoruihinda rĩmwe akĩaria na mũgambo mũnogu mũcemanio-inĩ. Ngweciria kũria kwahanĩkireũguo gũtĩgũkonie wee kana nĩ. Kĩa bata nĩ mũnjĩtĩkie atĩkwĩna kũndũkwahanĩkire ũguo tene mũno, na toguo tu. No nĩ kũrĩ hĩndĩ rĩarĩ ho ndeciiragia ũhoroũyũ ni nĩ ndetũngagĩra, no kahora kahora ngĩĩruta kũũma kwĩmaũndũ macio moru ma maheni. Rĩunjĩtĩkĩtie na ũrũmu atindigũcoka kũhanania kĩrĩa kĩrahanĩkire na no mũhaka kĩahanĩkire kũndũ kũna ihinda rĩna na ndingiahotire gwĩtungĩra.

Athikĩrĩria acio nĩ marahunyũkĩte, mothiũ mao makĩhana kũnogerera na kieha na kwĩrorera matarĩna ũtaũku, na moko mao matambũrũkĩte thĩ wa mĩcĩbĩ yao, makĩhana ta marĩũka nĩ ciugo icinjũgi. O ũmwe wao eciragia atĩ ararĩ na ũragũri, bũrũri-inĩ wa paradiso kũria kĩheo kĩa wĩra wa kĩo gĩgakorwo igetha rĩtongu.

– Ena ma! Ena ma! – mĩgambo mĩnoguĩkĩheehanĩra mĩena yothe.

– Handũ haha nĩ hak…u…hĩ? – mũhehũũhohete ũkĩigwĩka kũũma mwena ũmwe.

– Arĩũ a ithe! – ũngi akĩanjĩrĩria na mũgambomũnene hanini. – No mũhaka tũbwate ũtarani wake thaici tondũ tũtingethĩĩ na mbere ũ. Nĩtwenogia na kwĩhatĩrĩria mũno, no ũguo wothe nĩ tũhũ. Nitwahanda mbegũĩrĩa tungiahũthĩra ta irio, no kĩguũ gĩgĩũka na gĩgĩkua mbegũ na tĩĩri kũũma kĩharũrũka-inĩ na gũgĩtigwo na mahiga matarĩ kĩndũ. Tũbatie ni gũikara haha tene na tene tũhang’age kũũma rũciinĩ nginya hwaĩĩ-inĩ tũcoke tũkome tũtarĩte kana kũnyua, tũtarĩ nguo kana iratũ?

– Nĩ tuthĩĩ! Nĩtũthĩĩ o thaici tondũ kũndũ gũkũ ti kwega ona hanini!

Makĩhehanĩra na makĩrũgama na kũambĩrĩria gũthĩĩ, mategwĩciria kũrĩa marathiĩ.

– Etererai ariũ a ithe! Mũrathĩĩ kũ? – mwaria wa mbere akĩanbia rĩngĩ. – ni maa no mũhaka tũthĩĩ, no tiũ. No nginya twĩcirie kũria tũrathĩĩ. No twĩkore thĩna-inĩ makeria handũ ha kwĩhonokia. Ndireciria tũthure mũtongoria ũrĩa tũgũbuata na atuonie njĩra ĩrĩa njega na nguhĩ.

– Nĩtũcagũrei mũtongoria o rĩu! – mĩgambo ĩkĩiguĩka kuuma miena yothe.

Rĩuinegene rĩkĩambĩrĩria, makĩaga kũiguana. O mũndũ niaraaragia na hatire ũrĩa ũrathikagĩrĩria ũria ũngĩkana kũhota kũigua. Makĩambĩrĩria kwĩgaya makũndi-inĩ, o mũndũ akĩĩaragĩrĩa, magĩcoka magĩtharia makundi macio. Andũ erĩ erĩ makĩambia kũaranĩria na moko, makĩaria, makĩgeragia kũonania hena kĩndũ, makĩguchanagia icũrĩ, na kũaranĩria na moko matekwarĩa. Magĩcoka magĩcemania rĩngĩ, o makaĩragia.

– Ariũ a ithe! O rĩmwe mũgambo warĩ na hinya ũkĩhota gũkiria mĩgamboĩrĩa hinyu. – tũtingĩiguana ũ. O mũndũ nĩekwaragia hatarĩ gũthĩkĩrĩrĩa. Rekei twĩthurĩre mũtongorĩa! Nĩ tũgũthuraũmwe witũ? Nũũthiĩte ng’endo nyingĩ na nĩaramenya barabara wega? Nĩtũmenyanĩte piũithuĩothe, no ona niĩ kana ciana ciakwa tũtingĩtongorio nĩũmwe wanyu haha. Kana nĩ kaba mũnjĩre mũndũũrĩa ũĩ mũthiĩũrĩa ũikarĩte harĩa kĩĩruru-inĩmũkĩra wa bara kuuma rũcinĩ?

Gũgĩkira. Makĩrora mũndũũcio mũgeni na kũmũrora kuuma mũtwe-inĩ nginya magũrũ-inĩ.

Mũthiĩũcio, mũndũ mwĩthĩ, ũrarĩ na kĩehaũthiũ -inĩna ũtonekaga wega nĩũndũ wa nderu na njwĩrĩ ciake ndaihu, aikarĩte thĩĩagĩthĩĩ na mbere na gũkira ta hau kabere-inĩ, akĩambĩrĩria gwĩciiria, na kũgũthithia thimbo yake nene thĩrĩmwe na rĩimwe.

– Ira nĩ ndooniremũthuriũcio na kahĩĩ kanini. Nĩ mekũnyitanĩte moko magĩthiaga. Na ira ũtũkũ kahĩĩ kau gakiuma itũra-inĩrĩrĩ no mũndũũyũ agĩtigara haha.

– Mũrũ wa ithe, reke tũriganĩrwo nĩ maũndũ ma wana nĩguo tũtigateange mahinda rĩngĩ. Tũtimũĩ, na aumĩte kũndũ kũraya na tondũ hatirĩ ona omwe witũũmũũĩ rĩ, no gũkorwo nĩoĩ njĩra ĩrĩa nguhĩ na njega ya gũtũkinyia. Nĩũtaukũ wakwa atĩ mũthuriũyũ nĩ mũũgĩ tondũ akoretwo agĩikara haha akirĩte na gweciiria. Mũndũũngĩ nĩangĩaingĩrĩra maũndũ maitũ maĩta ikũmi kana makĩria kana kwambĩrĩria kwaria na ũmwe wĩtũ, no we atinda aikaire harĩa thĩĩihinda rĩu rĩothe arĩ wiki atekuuga ũndũ.

– Nĩ maa, mũthurĩũrĩa aikarĩte akirĩte nĩũndũ nĩareciiria kaũndũ. Hatirĩũndũũngi tiga wee gũkorwo arĩ mũũgi mũno, – acio angĩ magĩĩtĩkia na gũthoma mũgeniũcio rĩngi. O mũndũ nĩaronire ũaramu harĩ wee, kĩonania atĩ nĩ mũndũ wĩna ũũgĩ makĩria.

– Matiateire mahinda mangĩ na mĩario, kogũo mũico-inĩ magĩtua kũũria mũthiĩũcio-ũrĩa maroona ta atũmwo nĩ Ngaĩ amatongorie gũthiĩ ndũrĩrĩ-inĩ gwetha kũndũ kwega kurĩ na mũthanga mũnoru. Nĩarabatie gũtuĩka mũtongoria wao, na kogũo mabatie nĩ kũmũthikĩrĩria na kũmũbuata matekũũria ciũria.

Magĩcagũra arũme ikũmi arĩa megũthiĩ kũri mũndũũrĩa mũgeni kũmũtarĩria itũa rĩao. Nĩ wa kuonia ũrĩa mararĩhandũ-inĩ horu na mahote kũmũũria atũĩke mũtongorĩa wao.

Reu arũme acioikũmi magĩthiĩ na kũmũinamĩrĩra meenyihĩtie. Ũmwe wao akĩambĩrĩria kwaria ũhoro wa ũrĩa tĩĩri wa kouũtaciaraga, ũhoro wa mĩaka mĩhĩtũkuĩrĩa mĩaru na mathĩna marĩa maracemanirie namo. Arĩkirie na kuuga ũ:

– Maũndũ maya nĩmaratũtindĩka tũme mĩcĩĩ yitũ na bũrũri witũ tũthiĩ nja ndũrĩrĩ-inĩ gũcaria gĩikaro kiegega. O ihinda rĩrĩtwarĩkanĩra tũona nake Ngai nĩatũigwĩra tha na agũtũma harĩĩthuĩ – wee, wĩ mũũgĩ na mũgeni wa bata- na nĩũgũtũtongoria nĩgũo ũtũhonokie kũũma mathĩĩna-inĩ maitũ. Marĩtwa-inĩ ma aikari aya othe,nĩtwakũhoya ũtuĩke mũtongoria wĩtũ. O harĩa ũgũthiĩ nĩtũgũbuata. Nĩũĩ njĩra na no gũkorwo nĩwaciaretwo bũrũri-inĩ mũkenu na mwegega. Nĩtũgũgũthĩkĩrĩria na tũrũmĩrĩre mothamaki makũ. Nĩũkũhota, wee mũgeni mũtaũku, nĩũgũĩtĩkĩra tu kũhonokia mĩoyo mĩingĩ kũũmana na gĩkuo? Nĩũgũtuĩka mũtongoria witũ?

Ihinda rĩu rĩothe araaririe, mũthũriũcio mũtaokũndamarorire. Ihinda rĩurĩothe agũikaire atekwĩhũgũra, no ũrĩa mamũkorire. Ũthiũ wake nĩũkũroraga thĩĩ, na manyira, akirĩte. Ekũringithagia thĩmbo yake rĩngĩ na rĩngĩ-na gwĩciiria. Kwarĩkio kwarĩo rĩ, agĩcokia kahora atekũgarũrũka:

– Nĩguo ngwĩka!

– Nĩtũgũthiĩ nawe twethe handũ hega?

– No mũĩke ũguo! – agĩthiĩ na mbere atekũinamũra mũtwewake na igũrũ.

Magĩkena mũno na gũcokia ngatho rĩu, no mũgeniũcio ndaaririe.

Athuri acio ikũmi makĩĩra mũũngano ũcio wao atĩ nĩmahotana, na akiongerera kũũga atĩ nĩ monete utaũkũ wa mũthũriũcio.

– Ndanathonga ona hanini kuuma harĩa arũgamĩte kana kũinamũra mũtweona tuone nũ turaarĩria. Wee aikara thĩĩ akirĩte na gwĩciiria mũno. Ona thutha wa mĩario yĩtũ miĩngi na ngatho wee aria ciugo inya tu.

– Mũndũũtarĩ woneka! – magĩkenanĩra kũũma miena yoothe makiuga nĩ Ngai wee mwene wamũtũma ta mũraika kũũma matuinĩ oke amahonekie. Othe makimenya atĩ nĩmahotana mena mũtongoria ũria thiĩĩtangiamatigithania. Na koguo makibanga kwanjĩrĩria rũgendo rũcio rũcĩĩnĩ mũno.

(karatathi kahĩtũku)