Tag Archive | mkutano
29/07/2020  

Kiongozi (1/3)

– Ndugu na marafiki, nimezisikiliza hotuba zako zote, kwa hivyo nakuuliza sasa unisikilize. Makusudi yetu yote na mazungumzo hayafai chochote kama tukibaki katika mkoa huu tasa. Katika udongo huu wa mchanga na kwenye miamba hii hakuna kitu kimeweza kukua, hata wakati kulikuwa na miaka ya mvua, achilia ukame huu ambao hakuna hata mmoja wetu ambaye amewahi kuona hapo awali.

Tutaungana kama hivi hadi lini na kuzungumza tu? Ng’ombe wanakufa bila chakula, na hivi karibuni sisi na watoto wetu tutaona njaa pia. Lazima tupate suluhisho jingine ambalo ni bora na la busara zaidi. Nadhani itakuwa bora kuachana na nchi hii kavu na kwenda ulimwenguni ili kupata udongo mzuri wenye rutuba kwa sababu hatuwezi kuishi hivi zaidi.

Basi mwenyeji wa mkoa fulani tasa alizungumza mara moja kwa sauti ya uchovu katika mkutano fulani. Wapi na wakati upi ilikua haukuhusu wewe wala mimi, nadhani. Ni muhimu kuniamini kuwa ilitokea mahali fulani katika ardhi fulani zamani, na hiyo inatosha. Kwa ukweli, wakati mmoja nilidhani nilikuwa nimebuni hadithi hii, lakini polepole nilijiweka huru kutoka kwa udanganyifu huu mbaya. Sasa ninaamini kabisa kuwa nitaoanisha kile kilichotokea na lazima kilitokea mahali fulani na wakati fulani na kwamba sikuweza kwa mbinu zozote kuwa nilikibuni.

Wasikilizaji, wakiwa na nyuso zilizopauka na tupu, zenye kutetemeka, zisizoelewa, na mikono yao chini ya mikanda yao, walionekana kufunuliwa kwa maneno haya ya busara. Kila mmoja tayari alikuwa akitafakari kwamba alikuwa katika aina fulani ya maajabu, ardhi ya paradiso ambapo thawabu ya kazi ya kuvunja migongo itakuwa na mavuno mazuri.

– Yuko sahihi! Yuko sahihi! – zilinong’ona sauti zilizochoka pande zote.

– Je! Mahali hapa ni ka…ri…bu? – manung’uniko yaliyofifia yalisikika kutoka kona.

– Ndugu! – mwingine alianza kwa sauti yenye nguvu. – Lazima tufuate ushauri huu mara moja kwa sababu hatuwezi kuendelea hivi zaidi. Tumejitahidi na kujishughulisha, lakini yote imekuwa bure. Tumepanda mbegu ambazo zingetumika kwa chakula, lakini mafuriko yalikuja na kusomba mbegu na udongo mbali kwenye mabonde na mwamba ulio wazi tu ndio umesalia. Je! Tunapaswa kukaa hapa milele na kufanya kazi tangu asubuhi hadi usiku ili kubaki na njaa na kiu, uchi na bila viatu? Lazima tutoke na kutafuta ardhi bora yenye rutuba ambapo kazi ya bidii itatoa mazao mengi.

– Twende! Twende mara moja kwa sababu mahali hapa haifai kuishi tena!

Mnong’ono uliibuka, na kila mmoja akaanza kuondoka, bila kufikiria ni wapi alikuwa akienda.

– Subiri, ndugu! Mnaenda wapi? – mzungumzaji wa kwanza alianza tena. – Hakika lazima tuondoke, lakini sio kama hivi. Tunapaswa kujua ni wapi tunaenda. Vinginevyo tunaweza kuishia katika hali mbaya zaidi badala ya kujiokoa. Ninapendekeza kwamba tuchague kiongozi ambaye lazima wote tumtii na ambaye atatuonyesha njia bora na iliyo wazi zaidi.

– Wacha tuchague! Tumchague mtu mara moja, – ilisikika pande zote.

Hapo ndipo mabishano yalizuka, machafuko ya kweli. Kila mtu alikuwa akiongea na hakuna mtu alikuwa akisikiliza wala kuweza kusikia. Walianza kugawanyika katika vikundi, kila mtu akijisemesha mwenyewe, na vikundi pia vikavunjika. Katika wawili wawili, walianza kuongea na mwenzie mkono kwa mkono, wakiongea, wakijaribu kudhibitisha kitu, wakivutana mikono ya shati, na kuashiria kunyamazishana kwa mikono yao. Halafu wote walikusanyika tena, bado wakiongea.

– Ndugu! – ghafla ilisikika sauti yenye nguvu ambayo ilizamisha sauti zingine zingine, nyepesi. – Hatuwezi kufikia makubaliano ya aina yoyote kama hii. Kila mtu anaongea na hakuna mtu anayesikiliza. Wacha tuchague kiongozi! Ni nani kati yetu ambaye tunaweza kumchagua? Ni nani kati yetu amesafiri vya kutosha kujua barabara? Sote tunafahamiana, na kwa hivyo mimi nisingejiweka mwenyewe na watoto wangu chini ya uongozi wa mtu mmoja hapa. Badala yake, niambie ni nani anayemjua mtembezi pale ambaye alikaa kwenye kivuli kando ya barabara tangu asubuhi ya leo?

Ukimya ukatawala. Wote walimgeukia yule mgeni na wakamwangalia toka kichwani hadi vidoleni.

Msafiri, mwenye umri wa kati, na uso uliopoa ambao haukuonekana wazi kwa sababu ya ndevu zake na nywele ndefu, alikaa na kukaa kimya kama hapo awali, amebebwa na mawazo, na kugonga fimbo yake kubwa ardhini mara kwa mara.

– Jana niliona mtu huyo huyo na kijana mdogo. Walikuwa wameshikana mikono na kwenda barabarani. Na jana usiku kijana huyo aliondoka kijijini lakini mgeni alibaki hapa.

– Ndugu, wacha tusahau hila hizi za kipumbavu ili tusipoteze muda wowote. Yeyote atakayekuwa, anatoka mbali kwani hakuna mmoja wetu anayemjua na kwa kweli atakua anajua njia fupi na bora ya kutuongoza. Ni uamuzi wangu yeye ni mtu mwenye busara sana kwa sababu amekaa kimya na anatafakari. Mtu mwingine angekuwa tayari ameshaingilia maswala yetu mara kumi au zaidi kwa sasa au angeanza mazungumzo na mmoja wetu, lakini amekaa hapo muda wote akiwa peke yake na hajasema chochote.

– Kwa kweli, huyo mtu amekaa kimya kwa sababu anafikiria juu ya jambo fulani. Haiwezi kuwa vinginevyo isipokuwa kwamba yeye ni mtu mwerevu sana, – wengine walikubaliana na kuanza kumchunguza mgeni huyo tena. Kila mmoja alikuwa amegundua sifa nzuri kwake, dhibitisho la akili yake ya ajabu.

Hakuna wakati mwingi uliotumika kuongea, kwa hivyo mwishowe wote walikubaliana kuwa itakuwa bora kumuuliza msafiri huyu – ambaye, ilionekana kwao, Mungu alikuwa amemtuma kuwaongoza ulimwenguni kutafuta eneo bora na udongo wenye rutuba. Anapaswa kuwa kiongozi wao, na wangemsikiliza na kumtii bila swali.

Walichagua wanaume kumi miongoni mwao ambao wangeenda kwa mgeni yule ili kumuelezea uamuzi wao. Uteuzi huu ulikuwa wa kumuonyesha hali mbaya ya mambo na kumuomba kuwa kiongozi wao.

Basi wale kumi wakaenda, wakainama kwa unyenyekevu. Mmoja wao alianza kuzungumza juu ya udongo tasa wa eneo hilo, kuhusu miaka kavu na shida ambayo wote walijikuta. Alimaliza kwa njia ifuatayo:

– Masharti haya yanatulazimisha kuacha nyumba zetu na ardhi yetu na kuhama kwenda ulimwenguni kupata nchi bora. Wakati huu tu wakati tulipofikia makubaliano, inaonekana kwamba Mungu ameonyesha rehema kwetu, kwamba amekutuma kwetu – wewe, mgeni mwenye busara na anayestahili – na kwamba utatuongoza na kutuokoa kutoka kwa shida zetu. Kwa jina la wenyeji wote hapa, tunakuomba kuwa kiongozi wetu. Popote unapoweza kwenda, tutafuata. Unajua barabara na hakika ulizaliwa katika nchi yenye furaha na bora. Tutakusikiliza na kutii kila amri yako. Je! Wewe, mgeni mwenye busara, utakubali kuokoa roho nyingi kutoka kwenye uharibifu? Je! Wewe utakuwa kiongozi wetu?

Wakati wote wa maongezi haya, mgeni mwenye busara hakuwahi kuinua kichwa chake. Muda wote alibaki katika nafasi ile ile waliyomkuta nayo. Kichwa chake kimeshushwa, alikuwa amenuna, na hakusema chochote. Akagonga fimbo yake ardhini mara kwa mara na – mawazo. Mazungumzo yalipomalizika, alinong’ona kwa upole na pole pole bila kubadili mkao wake:

– Nitafanya!

– Je! Tunaweza kwenda nawe basi na kutafuta mahali bora?

– Unaweza! – aliendelea bila kuinua kichwa chake.

Shauku na mionekano ya shukrani ilionekana kwa sasa, lakini mgeni hakusema neno lolote kwao.

Wale kumi waliufahamisha mkutano wa ufaulu wao, na kuongeza kwamba ni sasa tu ndio wakati wameona ni hekima gani kubwa aliyokuwa nayo mtu huyu.

– Hakusogea alipo wala kuinua kichwa chake angalau kuona ni nani aliyekuwa akiongea naye. Alikaa kimya tu na kutafakari. Kwa mazungumzo yetu yote na shukrani alitamka maneno mawili tu.

– Hekima halisi! Hekima adimu! – walipiga kelele kwa furaha kutoka pande zote wakidai kuwa Mungu mwenyewe amemtuma kama malaika kutoka mbinguni kuwaokoa. Wote walikuwa na hakika ya kufanikiwa chini ya kiongozi kama huyo ambaye hakuna chochote ulimwenguni kinaweza kutatanisha. Na kwa hivyo iliamuliwa kuanza siku iliyofuata alfajiri.

(ukurasa unaofuata)

28/07/2020  

Chapa

Nilikuwa na ndoto mbaya. Sishangai sana kuhusu ndoto yenyewe, lakini ninashangaa ni jinsi gani ningeweza kupata ujasiri wa kuota mambo mabaya, wakati mimi ni raia mtulivu na mwenye heshima mwenyewe, mtoto mtiifu wa mama yetu mpendwa, anayeteseka Serbia, kama watoto wake wengine wote. Kwa kweli, unajua, kama ningekuwa wa kipekee katika kitu chochote, itakuwa tofauti, lakini hapana, rafiki yangu mpendwa, mimi hufanya sawa sawa kabisa na watu wengine, na kwa kuwa mwangalifu katika kila kitu, hakuna mtu anayeweza kulinganishwa nami hapo. Wakati mmoja niliona kitufe cha rangi ya sare ya polisi kikiwa kimekaa barabarani, na nikatazama mng’ao wake wa miujiza, karibu naelekea kupita, nikiwa nimejawa na kumbukumbu nzuri, wakati ghafla, mkono wangu ukaanza kutetemeka na ukachomoka na kupiga saluti; kichwa changu kiliinamia ardhi yenyewe, na mdomo wangu ukaenea ndani ya tabasamu hilo zuri ambalo sisi sote tulilivaa tunapowasalimu wakuu wetu.

– Damu tukufu inapita kwenye mishipa yangu – ndivyo ilivyo! – Hichi ndicho nilifikiria wakati huo na nilitazama kwa dharau watu wakatili waliopita na kukikanyaga kifungo kile bila kujali.

– Mkatili! – Nilisema kwa uchungu, nikatema mate, kisha nikaondoka kimya kimya, nikiwa nimefarijiwa na wazo kwamba wakatili kama hao ni wachache; na nilifurahi sana kuwa Mungu alikuwa amenipa moyo uliosafishwa na utukufu, damu karimu ya babu zetu.

Kweli, unaweza kuona sasa mimi ni mtu mzuri sana, sio tofauti kabisa na raia wengine wenye heshima, na bila shaka utashangaa jinsi mambo mabaya na ya kipumbavu yanaweza kutokea katika ndoto zangu.

Hakuna kitu kisicho cha kawaida kilinitokea siku hiyo. Nilikula chakula cha jioni kizuri na baadaye nikakaa kuchokonoa meno yangu kwa starehe; nikinywa divai yangu, kisha, baada ya kutumia haki yangu ya kishujaa na kizalendo kama raia, nilienda kitandani na nikachukua kitabu ili niweze kulala haraka zaidi.

Kitabu hicho kilianguka haraka kutoka kwenye mikono yangu, ambapo, kwa kweli, kiliridhisha hamu yangu na, majukumu yangu yote kukamilika, nikalala bila hatia kama mwana-kondoo.

Ghafla nilijikuta kwenye barabara nyembamba, yenye matope iliyoelekea kwenye milima. Usiku wenye baridi na mweusi. Upepo ulipuliza kati ya matawi tasa na kukata kama wembe kila unapogusa ngozi. Anga nyeusi, bubu, na ya kutisha, na theluji, kama mavumbi, ikipuliza macho ya mtu na kupiga juu ya uso. Hamna roho iliyo hai popote. Nina haraka na mara kwa mara nateleza kwenye barabara yenye matope kuelekea mara kushoto, mara kulia. Ninatetemeka na kuanguka na mwishowe nikapoteza njia, naendelea kutembea – Mungu anajua wapi – na sio usiku mfupi, wala wa kawaida, lakini kwa muda mrefu kama karne, na ninatembea wakati wote bila kujua ni wapi.

Hivyo nilitembea kwa miaka mingi sana na nilifika mahali, mbali, mbali na nchi yangu ya asili kwenda sehemu isiyojulikana ya ulimwengu, kwenda nchi ya kushangaza ambayo labda hakuna mtu anaijua na ambayo, nina hakika, inaweza kuonekana tu kwenye ndoto.

Kuzurura ardhini pale nilifika katika mji mkubwa ambao watu wengi walikuwa wakiishi. Katika soko kubwa la watu kulikuwa na umati mkubwa, kelele nyingi ikiendelea, ya kutosha kupasua ngoma ya sikio la mtu. Niliingia kwenye mgahawa uliyoangaliana soko na nikamuuliza mwenye nyumba kwanini watu wengi wamekusanyika pamoja…

– Sisi ni watu watulivu na wenye heshima, – alianza simulizi yake, – sisi ni waaminifu na watiifu kwa Chifu.

– Chifu sio mamlaka ya juu kabisa? – Niliuliza, nikimkatiza.

– Chifu anatawala hapa na yeye ndiye mamlaka ya juu; kisha polisi wanafuatia.

Nilicheka.

– Kwanini unacheka?… Je! Hukujua?… Unatoka wapi?

Nilimwambia jinsi nilivyopotea, na kwamba nimetoka nchi ya mbali – Serbia.

– Nimesikia kuhusu nchi hiyo maarufu! – alimnong’oneza mwenye nyumba mwenyewe, akiniangalia kwa heshima, kisha akasema kwa sauti:

– Hiyo ndio njia yetu, – aliendelea, – Chifu anatawala hapa na polisi wake.

– Je! Polisi ni wa aina gani?

– Kweli, kuna aina tofauti za polisi – hutofautiana, kulingana na vyeo vyao. Kuna wanaojitambua na wasiojitambua… Sisi ni, unajua, watu tulivu na wenye heshima, lakini kila aina ya wazururaji hutoka kwa majirani, watufisadi na kutufundisha mambo mabaya. Ili kutofautisha kila raia wetu na watu wengine Chifu alitoa agizo jana kwamba raia wetu wote waende katika Korti ya mtaa, ambapo kila mmoja wetu atapewa na chapa kwenye paji la uso wake. Hii ndio sababu watu wengi wameungana: ili kushauriana nini cha kufanya.

Nilishtuka na kudhani kwamba napaswa kukimbia kutoka nchi hii ya kushangaza haraka iwezekanavyo, kwa sababu mimi, ingawa natokea Serbia, sikuweza kutumiwa kuonyesha moyo ya chivalry, na nilikuwa na wasiwasi kidogo juu yake!

Mmiliki wa nyumba alicheka kwa ukarimu, akanigonga begani, akasema kwa ukarimu:

– Ah, mgeni, hii inatosha kukutia woga? Haishangazi, lazima uende mbali ili kupata ujasiri kama wetu!

– Na unamaanisha kufanya nini? – Niliuliza kwa hofu.

– Ni swali gani! Utaona jinsi gani sisi ni jasiri. Lazima uende mbali zaidi ili upate ujasiri kama wetu, nakwambia. Umesafiri mbali sana na kuuona ulimwengu, lakini nina uhakika haujawahi kuona mashujaa wakubwa kuliko sisi. Wacha tuende huko pamoja. Lazima niharakishe.

Tulikuwa tu karibu kwenda wakati tuliposikia, mbele ya mlango, sauti wa mjeledi.

Nikachungulia nje: kulikuwa na kitu cha kuangalia – mtu mwenye taji yenye kung’aa, yenye pembe tatu kichwani mwake, amevaa suti angavu sana, alikuwa amepanda mgongo wa mtu mwingine akiwa amevaa nguo tajiri za kawaida, za raia. Alisimama mbele ya mgahawa na yule mpandaji akashuka.

Mmiliki wa nyumba akatoka, akainama chini, na yule mtu aliyevaa suti ya gaudy akaenda ndani ya mgahawa kwenye meza iliyopambwa sana. Yule katika nguo za raia alikaa mbele ya mgahawa na akasubiri. Mmiliki wa nyumba alimsujudia pia.

– Je! Yote haya ni nini? – Nilimuuliza mwenye nyumba, huku nimeshangazwa sana.

– Kweli, yule aliyeingia ndani ya mgahawa ni polisi wa hali cheo cha juu, na mtu huyu ni mmoja wa raia wetu mashuhuri, tajiri sana, na mzalendo mkubwa, – alinong’ona mwenye nyumba.

– Lakini kwa nini anamruhusu yule mwingine ampande mgongoni?

Mwenye nyumba akatikisa kichwa chake na tukasogea pembeni. Alinipa tabasamu la kudharau na kusema:

– Tunachukulia ni heshima kubwa na ya nadra! – Aliniambia vitu vingi sana ila, lakini nilifurahi sana kwa kuwa sikuweza kuvielewa. Lakini nilisikia wazi kabisa alichosema mwishoni: – Ni huduma kwa nchi ya mtu ambayo mataifa yote bado hayajajifunza kuthamini!

–

Tulifika kwenye mkutano na uchaguzi wa mwenyekiti ulikuwa tayari unaendelea.

Kundi la kwanza liliweka mtu anayeitwa Kolb, ikiwa nakumbuka jina sawasawa, kama mgombea wake wa kiti; kundi la pili lilimtaka Talb, na la tatu lilikuwa na mgombea wao wenyewe.

Kulikuwa na wasiwasi wa kutisha; kila kundi lilitaka kushinikiza mtu wake mwenyewe.

– Nadhani hatuna mtu bora kuliko Kolb kuwa mwenyekiti wa mkutano muhimu kama huu, – ilisema sauti kutoka kwa kundi la kwanza, – kwa sababu sote tunajua vyema sifa zake kama raia na ujasiri wake mkubwa. Sidhani kama kuna mtu yeyote kati yetu hapa anayeweza kujivunia kwa kuwa amekuwa akiendeshwa mara kwa mara na watu muhimu sana…

– Wewe ni nani kuongea juu yake, – alimtuliza mtu kutoka kikundi cha pili. – Haujawahi kupakiwa na karani wa polisi wa mdogo!

– Tunajua fadhila zako ni zipi, – alilia mtu kutoka kundi la tatu. – Kamwe hauwezi kupata pigo moja la mjeledi bila kuomboleza!

– Wacha tuelewane hili, ndugu! – alianza Kolb. – Ni kweli kwamba watu mashuhuri walikuwa wakipanda mgongoni mwangu mapema tangu miaka kumi iliyopita; walinipiga viboko na sikuwahi kutoa kilio, lakini inaweza kuwa kuna wanaostahili zaidi kati yetu. Labda kuna wadogo walio bora zaidi.

– Hapana, hapana, – walilia wafuasi wake.

– Hatutaki kusikia kuhusu heshima zilizopitwa na wakati! Ni miaka kumi tangu Kolb alipokuwa amepandwa mgongoni, – wakakemea kutoka kundi la pili.

– Damu changa inachukua hatamu, acheni mbwa mzee watafune mifupa ya zamani, – akaita mwengine kutoka kundi la tatu.

Ghafla hakukuwa na kelele tena; watu walisogea nyuma, kushoto na kulia, kusafisha njia na nikaona kijana mdogo wa karibu miaka thelathini. Alipokaribia, vichwa vyote viliinama.

– Huyu ni nani? – Nilimnong’oneza mwenye nyumba yangu.

– Yeye ndiye kiongozi maarufu. Kijana, lakini mwenye matumaini sana. Katika siku zake za awali aliweza kutamba kuwa alimbeba Chifu mgongoni mwake mara tatu. Yeye ni maarufu kuliko mtu yeyote.

– Labda watamchagua? – Niliuliza.

– Hiyo ni zaidi ya hakika, kwa sababu kwa wagombea wengine wote – wote ni wazee, wakati umewapita, wakati Chifu alipanda kwa muda kidogo nyuma ya mgongo wake jana.

– Jina lake ni nani?

– Kleard.

Walimpa mahali pa heshima.

– Nadhani, – sauti ya Kolb ilivunja ukimya, – kwamba hatuwezi kupata mtu bora kwa nafasi hii kuliko Kleard. Yeye ni mchanga, lakini hakuna hata mmoja wetu wazee ni sawa naye.

– Sikiliza, sikiliza!… Maisha marefu Kleard!… – sauti zote zilinguruma.

Kolb na Talb walimpeleka mahali pa mwenyekiti. Kila mtu alimwinamia kwa kina, na kulikuwa na ukimya kabisa.

– Asanteni, ndugu, kwa shukrani zenu za juu na heshima hii mmenipa kwa makubaliano. Matumaini yenu, ambayo yapo kwangu sasa, ni ya kufurahisha. Sio rahisi kuendesha matakwa ya taifa kupitia siku hizi ngumu, lakini nitafanya kila kitu kwa nguvu zangu kuhalalisha uaminifu wenu, kuwakilisha maoni yenu kwa uaminifu, na kustahili kuthaminiwa kwa hali ya juu kutoka kwenu. Asante, ndugu zangu, kwa kunichagua.

– Oyee! Oyee! Oyee! – Wapiga kura walitetemesha kutoka pande zote.

– Na sasa, ndugu, nina imani mtaniruhusu kusema maneno machache juu ya tukio hili muhimu. Si rahisi kuteseka kwa maumivu kama haya, mateso kama haya ambayo yamehifadhiwa kwa ajili yetu; si rahisi paji la uso na mtu kuwekwa chapa kwa chuma cha moto. Kwa kweli, hapana – ni uchungu ambao sio watu wote wanaweza kuvumilia. Wacha waoga watetemeke, waache watetemeke kwa woga, lakini hatupaswi kusahau hata kwa muda mfupi kwamba sisi ni wana wa mababu jasiri, damu tukufu inatembea kwenye mishipa yetu, damu ya kishujaa ya babu zetu, mashujaa wakuu ambao walikufa bila kufunga kope kwa uhuru na kwa faida yetu sisi wote, na kizazi chao. Mateso yetu ni kidogo, ikiwa utafikiria kuhusu mateso yao – je! Tuishi kama washiriki wa uzao mbaya na waoga kwa kuwa tunaishi vizuri zaidi kuliko hapo zamani? Kila mwenye uzalendo wa kweli, kila mtu ambaye hataki kuweka aibu taifa letu mbele ya ulimwengu wote, atabeba uchungu kama mwanaume na shujaa.

– Sikiliza! Sikiliza! Maisha marefu Kleard!

Kulikuwa na wasemaji kadhaa wenye bidii baada ya Kleard; waliwatia moyo watu waliogopa na kurudia zaidi au kidogo ya yale Kleard aliyoyasema.

Ndipo mzee aliyechoka, mwenye uso uliojikunja, nywele zake na ndevu nyeupe kama theluji, aliomba kusema. Magoti yake yalikuwa yametetemeka kwa uzee, mikono yake ilikuwa ikitetemeka, mgongo wake ukiwa umeinama. Sauti yake yenye mawimbi, macho yake yalikuwa angavu kwa machozi.

– Watoto, – alianza, machozi yakimtiririka kwenye mashavu yake na kudondokea kwenye ndevu zake nyeupe, – Nina huzuni na nitakufa hivi karibuni, lakini kwangu mimi niliona afadhali usikubali aibu kama hiyo ije kwenu. Nina umri wa miaka mia moja, na nimeishi maisha yangu yote bila hiyo!… Je! Kwa nini chapa ya utumwa ipandikizwe juu ya kichwa changu nyeupe na dhaifu sasa?…

– Chini kwa kizee! – mwenyekiti akapiga kelele.

– Chini naye! – wengine walipiga kelele.

– Mzee mwoga!

– Badala ya kutia moyo vijana, anatia hofu kila mtu!

– Anapaswa kuonea aibu nywele zake za kijivu! Ameishi muda mrefu wa kutosha, na bado anaweza kuogopa – sisi ambao ni vijana ni hodari zaidi…

– Chini na mwoga!

– Mtupe nje!

– Chini naye!

Umati wa watu jasiri na wenye hasira, vijana wazalendo walimkimbilia yule mzee na kuanza kumsukuma, kuvuta, na kumpiga kwa ukali wao.

Mwishowe walimwacha aende kwa sababu ya uzee wake – vinginevyo wangekuwa wamempiga mawe akiwa hai.

Wote waliapa kuwa jasiri kesho na kujionyesha wanastahili heshima na utukufu wa taifa lao.

Watu waliondoka kwenye mkutano kwa utaratibu mzuri. Waliokuwa wanajitenga walisema:

– Kesho tutaona nani ni nani!

– Tutawachambua wanaojivuna kesho!

– Wakati umefika wa wanaostahili kujitofautisha na wasiostahili, ili kila mtu asiweze kujivunia moyo wa ujasiri!

–

Nilirudi kwenye mgahawa.

– Je! Umeona kile tulichoumbwa nacho? – mwenye nyumba yangu aliniuliza kwa sifa.

– Hakika nimeona, – Nilijibu, nikiona nguvu yangu imeniacha na kwamba kichwa changu kilikuwa kimejaa hisia za kushangaza.

Siku hiyo hiyo nilisoma kwenye gazeti lao habari iliyoongoza kama hii:

– Wananchi, ni wakati wa kuacha kujivuna bure na kuringa kati yetu; ni wakati wa kuacha kuthamini maneno matupu ambayo tunayotumia kwa maelezo mengi ili kuonyesha tabia zetu za kufikirika na jangwa. Wakati umefika, wananchi, kujaribu maneno yetu na kuonyesha ni nani anayestahili na nani hafai! Lakini tunaamini kwamba hakutakuwa na waoga wa aibu kati yetu ambao watalazimika kuletwa kwa nguvu mahali pa kuweka chapa. Kila mmoja wetu ambaye anasikia katika mishipa yake kuwa damu tukufu ya babu zetu atapambana kuwa miongoni mwa wa kwanza kubeba uchungu na kuteseka, fahari na ukimya, kwa maana huu ni uchungu mtakatifu, ni dhabihu kwa faida ya nchi yetu na kwa ustawi wetu sote. Mbele, Wananchi, kwa kuwa kesho ndio siku ya mtihani mtukufu!…

–

Mmiliki wa nyumba yangu alielekea kulala moja kwa moja baada ya mkutano ili aweze kufika mapema mahali palipoteuliwa kesho yake. Wengi walikuwa, hata hivyo, walienda moja kwa moja kwenye Ukumbi wa Mji ili kuwa karibu iwezekanavyo kwa mwanzo wa foleni.

Siku iliyofuata pia nilienda kwenye Ukumbi wa Mji. Kila mtu alikuwepo – wachanga kwa wazee, wake kwa waume. Baadhi ya akina mama walileta watoto wao mikononi mwao ili wapewe chapa ya utumwa, hiyo ni kusema kwa heshima, na hivyo kupata haki kubwa ya nafasi za juu katika utumishi wa umma.

Kulikuwa na kusukumana na kuapa (kwa hili walikua kama sisi Waserbia, na nilifurahi kwa hilo), na kila mtu alijitahidi kuwa wa kwanza mlangoni. Wengine walikuwa wakiwakamata wengine kooni.

Chapa zilitolewa na mtumishi maalum wa umma katika suti yake rasmi na nyeupe, ambaye alikuwa akiwakemea watu kwa upole:

– Msinong’one, Mungu wangu, zamu ya kila mtu itafika – nyie sio wanyama, nadhani tunaweza kusimamia bila kusukumana.

Kupata chapa kukaanza. Mmoja akapiga kelele, mwingine alikuwa anaugua tu, lakini hakuna mtu aliyeweza kuvumilia bila kutoa sauti muda wote niliokua pale.

Sikuweza kuvumilia kutazama mateso haya kwa muda mrefu, kwa hivyo nilirudi kwenye mgahawa, lakini baadhi yao walikuwa wamekwishafika pale, kunywa na kunywa.

– Hiyo imekwisha! – alisema mmoja wao.

– Kweli, hatukupiga kelele sana, lakini Talb alikuwa akilia kama punda!… – Alisema mwingine.

– Unaona jinsi Talb wako alivyo, na ulitaka awe kama mwenyekiti wa mkutano jana.

– Ah, kamwe hauwezi kujua!

Waliongea, wakiugua maumivu na uchungu, lakini wakijaribu kuificha, kwani kila mmoja alikuwa na aibu ya kufikiriwa kuwa mwoga.

Kleard alijidhalilisha mwenyewe, kwa sababu aliugulia, na mtu mmoja anayeitwa Lear alikuwa shujaa kwa sababu aliomba kupata chapa mbili kwenye paji la uso wake na kamwe hakutoa sauti ya maumivu. Jiji lote lilikuwa likiongea tu kwa heshima kubwa juu yake.

Watu wengine walikimbia, lakini walidharauliwa na kila mtu.

Baada ya siku chache yule aliye na chapa mbili kwenye paji lake la uso alitembea na kichwa kikiwa juu kwa hadhi, heshima na kujistahi, amejawa utukufu na kiburi, na kila aendapo, kila mtu alimwinamia na kumvulia kofia yake kumsalimia shujaa wa siku hiyo .

Wanaume, wanawake, na watoto walimfuata barabarani ili kuona mtu shupavu zaidi wa taifa hilo. Popote alipoenda, minong’ono iliongozwa na mshangao ulimfuata: ‘Lear, Lear!… Ni yeye!… Huyo ndiye shujaa ambaye hakulia, ambaye hakutoa sauti wakati chapa mbili zilivutiwa kwenye paji la uso wake!’ Alikuwa kwenye vichwa vya habari vya magazeti, akisifiwa na kutukuzwa.

Na alikuwa anastahili kupendwa na watu.

–

Katika mahali pote ninasikiliza sifa kama hizi, na ninaanza kuhisi damu tukufu ya zamani ya Serbia ikitembea kwenye mishipa yangu, babu zetu walikuwa mashujaa, walikufa walemavu kwenye vijiti kwa uhuru; sisi pia tunao ushujaa wetu wa zamani na Kosovo yetu. Ninafurahi na kujivunia kwa ubatili wa kitaifa, nina shauku ya kuonyesha jinsi uzao wangu ulivyo jasiri na kukimbilia Ukumbini na kupiga kelele:

– Kwa nini mnamsifu Lear wenu?… Hamjawahi kuona shujaa wa kweli! Njooni mjionee wenyewe damu tukufu ya Serbia ilivyo! Weka chata kichwani mwangu, sio mbili tu!

Mtumishi wa umma katika suti nyeupe alileta chapa yake karibu na paji langu la uso, na nikaanza… Niliamka kutoka kwenye ndoto yangu.

Nililisugua paji langu la uso kwa hofu na nikajiwazia, nikishangaa vitu vya kushangaza ambavyo vinaonekana katika ndoto zangu.

– Karibu ningefunika utukufu wa Lear wao, – Nikawaza na, kuridhika, nikageuka, na nilisikitika kidogo kwa sababu ndoto yangu haikukamilika.

 

Huko Belgrade, 1899
Kwa mradi wa “Radoje Domanovic” uliotafsiriwa na John N. Lusingu, 2020